พญ. อัญชลี เสนะวงษ์
กุมารเวชศาสตร์ภูมิแพ้และภูมิคุ้มกันวิทยา
สถาบันภูมิแพ้ Samitivej Allergy Institute (SAI)
โรงพยาบาล BNH สมิติเวชธนบุรี และสมิติเวชศรีราชา
อาการแตกต่างกันอย่างไร เราจะทราบได้อย่างไรว่าเป็นแค่ภูมิแพ้ หรือโรค COVID-19
โรคหอบหืด หรือภูมิแพ้จมูกจะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็น COVID-19 หรือไม่
จากรายงานการศึกษาในประเทศจีน เกาหลี และอเมริกา ยังไม่พบว่า หอบหืดเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะโควิดชนิดรุนแรง หากโรคหอบหืดควบคุมอาการไม่ได้จะเสี่ยงต่อการเป็นโรคปอดอักเสบที่รุนแรงมากขึ้น
โรคหอบหืด หรือภูมิแพ้จมูกควรดูแลตนเองอย่างไรในช่วง COVID-19
แนะนำผู้ป่วยใช้ยาอย่างสม่ำเสมอปฏิบัติตาม asthma action plan ตามแพทย์แนะนำ หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ที่กระตุ้นให้เกิดอาการ
การตรวจบางอย่างอาจยังต้องมีข้อจำกัด เช่น การทดสอบสมรรถภาพปอดในคนไข้หอบหืด ยังควรหลีกเลี่ยงในช่วงที่มีการระบาดของโรค
แนะนำเลือกน้ำยาฆ่าเชื้อที่ไม่กระตุ้นให้หืดกำเริบ เช่น hydrogen peroxide (ความเข้มข้นไม่เกิน 3%) หรือ ethanol (ethyl alcohol) ไม่แนะนำ bleach หรือสารฟอกขาว (sodium hypochlorite) หรือสารจำพวกแอมโมเนีย quaternary ammonium compounds (เช่น benzalkonium chloride)
อาการไม่ได้กลิ่นจะแยกได้อย่างไรว่าเกิดจากภูมิแพ้จมูก หรือติดเชื้อ SARS-CoV-2
ในโรคภูมิแพ้จมูก ผู้ป่วยมักจะมีอาการจมูกไม่ได้กลิ่น เป็น ๆ หาย ๆ มานานมีอาการคัดแน่นจมูก คันจมูก คันตาร่วมด้วย อาการมากน้อยขึ้นกับอาการกำเริบของผู้ป่วยแต่ละคน ถ้ามีไซนัสอักเสบจะมีอาการปวดตึงหน้า น้ำมูกเขียวมีกลิ่นเหม็นได้ ในขณะที่โรค COVID-19 จะมีอาการไม่ได้กลิ่นเฉียบพลัน อาการมักพบที่เฉลี่ย 3 – 5 วัน (median time) รุนแรงมากน้อยต่างกันไป มาพร้อมกับอาการอื่น ๆ เช่น ไข้ ท้องเสีย ปวดเมื่อยตามตัวโดยอาการไม่ได้กลิ่นมักเป็นอยู่นานประมาณ 7 – 10 วัน
อาการไม่ได้กลิ่นที่เกิดจากติดเชื้อ SARS-CoV-2 มีสาเหตุแตกต่างจากภูมิแพ้จมูกอย่างไร
การติดเชื้อ SARS-CoV-2 เกิดจากการอักเสบของปลายประสาทที่เกิดจากทางเข้าของไวรัสที่เรียกว่า angiotensin-converting enzyme 2 (ACE2) and TMPRSS2 พบได้มากที่เส้นประสาทการรับกลิ่น ส่วนอาการไม่ได้กลิ่นจากโรคภูมิแพ้เยื่อบุจมูกเกิดจากการอักเสบของเซลล์เม็ดเลือดขาวที่เกี่ยวกับภูมิแพ้ หรือ type-2 inflammation หรือเกิดจากภาวะแทรกซ้อน เช่น การติดเชื้อในโพรงจมูก และไซนัส คือ โพรงอากาศรอบ ๆ จมูกในโรคไซนัสเรื้อรัง
โรคโควิดสามารถมีอาการผื่นได้หรือไม่ จะแยกจากผื่นภูมิแพ้ได้อย่างไร
อาการทางผิวหนังในโรค COVID-19 พบได้ประมาณ 12 – 20% ลักษณะที่สามารถพบได้แบ่งเป็น 1. ผื่นผดแดงทั่วไป ผื่นลมพิษ ผื่นตุ่มน้ำใสคล้ายงูสวัด หรือ 2. ผื่นที่เกิดจากความผิดปกติของหลอดเลือด (thrombovascular events) เช่น ผื่นจุดเลือดออก ผื่นคล้ายปลายมือปลายเท้าขาดเลือด (petechiae, acro-ischemia, dry gangrene) ในขณะที่โรคผื่นภูมิแพ้ อาการจะเป็นมานานผิวแห้ง มีขุย บางคนเป็นเรื้อรัง มีร่องตามผิวหนัง หรือผิวหนังสีคล้ำขึ้น
นอกจากนั้น การล้างมือบ่อย และการใช้แอลกอฮอล์เช็ดมือในช่วงนี้ อาจทำให้เกิดผื่นชนิดผิวแห้งสูญเสียความชุ่มชื้นได้ หรือแพ้สัมผัส แนะนำสารให้ความชุ่มชื้นที่มีส่วนประกอบของ hyaluronic acid, Vitamin E, ceramide หรือ urea
