เตือนภัย โรคชิคุนกุนยา ระบาดอีกครั้ง: เรื่องที่แพทย์ต้องรู้

ศ. พญ. กุลกัญญา โชคไพบูลย์กิจ
สาขาวิชาโรคติดเชื้อ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ม.มหิดล

พญ. ปลอบขวัญ อึ้งชูศักดิ์
สาขาวิชาโรคติดเชื้อ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ม.มหิดล
.

เด็กชาย อายุ 9 ปี มีไข้สูง บ่นปวดศีรษะ มีอาเจียน 6 ครั้ง ต่อมาเริ่มเพ้อ สับสน พูดจาไม่รู้เรื่อง ไม่มีอาการชักเกร็ง ไม่อ่อนแรง ตรวจร่างกายระบบประสาทอยู่ในเกณฑ์ปกติ มีตอบคำถามช้า ซักประวัติเพิ่มเติม ทราบว่า ช่วง 1 – 2 สัปดาห์ก่อนผู้ป่วยเป็นไข้ ในละแวกบ้านมีผู้ป่วยเป็นไข้ออกผื่นประมาณ 10 ราย รวมถึงมารดาของผู้ป่วย ลักษณะไข้คล้ายกันคือ เป็นไข้ 3 – 4 วัน หลังไข้ลงเริ่มมีผื่นขึ้น และมีอาการปวดข้อ ผลตรวจ CSF ของผู้ป่วยรายนี้พบว่า ปกติ เนื่องจากมีประวัติอยู่ในพื้นที่ระบาดของผู้ป่วยไข้ออกผื่น ปวดข้อ แพทย์จึงส่งตรวจเลือด PCR for Chikungunya RNA detection ผล positive จึงให้การวินิจฉัยเป็น acute encephalitis from Chikungunya virus infection

ช่วงที่ผ่านมา กำลังอยู่ในฤดูฝน แม้ปีนี้ฝนจะไม่มากนัก แต่ประชากรยุงลายยังคงชุกชุม ทำให้โรคซึ่งนำพาโดยยุงลาย ระบาดไปพร้อม ๆ กัน โรคไข้เลือดออก เป็นโรคที่แพทย์หลาย ๆ คนรู้จักดีอยู่แล้ว แต่เราจะทำความรู้จักอีกโรคหนึ่ง ซึ่งนำโดยยุงลายเช่นเดียวกับไข้เลือดออก และเป็นโรคที่หลาย ๆ คนอาจไม่ได้ตระหนักถึง จึงไม่ได้รับการวินิจฉัยที่ถูกต้อง โรคที่ว่าคือ โรคชิคุนกุนยานั่นเอง แม้โรคจะไม่รุนแรง สามารถหายเองได้ แต่ในบางครั้งอาการไม่ตรงไปตรงมา (atypical presentation) และสร้างความเจ็บป่วยรบกวนชีวิตประจำวันได้มากเช่นกัน ในบทความนี้เราจะมารู้จักโรคชิคุนกุนยาและเรียนรู้การตั้งรับกับการระบาดของโรคกัน

โรคชิคุนกุนยาคืออะไร

โรคชิคุนกุนยา หรือโรคไข้ปวดข้อยุงลาย เป็นโรคที่ถูกค้นพบตั้งแต่ ปี ค.ศ. 1952 โรคสามารถติดต่อโดยมียุงลายเป็นพาหะ อาการมักไม่รุนแรง อาจมีไข้สูง มีอาการปวดข้อเด่น และสามารถพบผื่นร่วมด้วยได้ โรคชิคุนกุนยา มีการระบาดอยู่เป็นระลอก ๆ โดยเฉพาะในประเทศเขตร้อนชื้นรวมถึงประเทศไทย

ชื่อโรคชิคุนกุนยา มาจากภาษาพื้นเมืองของชาว Makonde⁽¹⁾ เนื่องจาก โรคถูกค้นพบครั้งแรกในปี ค.ศ. 1952 บริเวณพื้นที่ราบสูง Makonde ซึ่งเป็นพรมแดนระหว่างประเทศแทนซาเนียและสาธารณรัฐโมซัมบิก คำว่าชิคุนกุนยามีความหมายว่าการโค้งงอ มาจากลักษณะท่าทางของผู้ป่วยที่แสดงออกเนื่องจากความเจ็บปวดอย่างมากบริเวณข้อ

โรคชิคุนกุนยาเกิดจากเชื้ออะไร และติดต่อมาสู่คนได้อย่างไร

โรคชิคุนกุนยา เกิดจากเชื้อไวรัส Chikungunya virus ซึ่งเป็น single-stranded RNA virus อยู่ใน genus alphavirus ใน family Togaviridae โรคถ่ายทอดผ่านยุงลายที่มีเชื้อเป็นพาหะนำโรค species ที่พบบ่อย ได้แก่ Aedes aegypti (ยุงลายบ้าน) และ Aedes albopictus (ยุงลายสวน) นอกจากนี้ ยังมีรายงานการติดเชื้อจากแม่สู่ลูก (vertical transmission)⁽²⁾ โดยมีการศึกษาที่เกาะ Reunion พบว่าหากมารดามี viremia ในช่วงใกล้คลอด (intrapartum) อัตรา การถ่ายทอดสู่ลูกประมาณร้อยละ 47.8⁽³⁾

รูปที่ 1 ยุงลาย Aedes aegypti

เคยมีการระบาดของดรคชิคุนกุนยาในประเทศไทยมาก่อนหรือไม่

หลังจากเริ่มค้นพบโรคชิคุนกุนยาในปี ค.ศ. 1952 โรคชิคุนกุนยาระบาดไปในหลายประเทศทั้งในทวีปแอฟริกา เอเชีย และยุโรป การระบาดครั้งใหญ่ เกิดขึ้นในปี ค.ศ. 2005 ถึง ค.ศ. 2007 ที่เกาะเรอูว์นียง (La reunion island) ของประเทศฝรั่งเศส⁽⁴⁾ ซึ่งประมาณการว่ามีผู้ติดเชื้อไวรัสชิคุนกุนยาถึง 266,000 รายบนเกาะ (ร้อยละ 34 ของประชากรทั้งหมด) จากนั้นจึงกระจายไปทั่วทวีปยุโรป

ในประเทศไทยมีการตรวจพบโรคชิคุนกุนยาครั้งแรกพร้อมกับที่มีไข้เลือดออกระบาดและเป็นครั้งแรกในทวีปเอเชีย เมื่อ พ.ศ. 2501 (ค.ศ. 1958)(5) โดย Prof. W McD Hamnon แยกเชื้อชิคุนกุนยาได้จากผู้ป่วยที่โรงพยาบาลเด็ก กรุงเทพมหานคร อุบัติการณ์ของโรคเป็นไปตามการแพร่กระจายและความชุกชุมของยุงลาย หลังจากที่ตรวจพบครั้งแรกในประเทศไทย ก็มีรายงานจากประเทศต่าง ๆ ในทวีปเอเชีย ได้แก่ เขมร เวียดนาม พม่า ศรีลังกา อินเดีย อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์

การระบาดของโรคมาเป็นระลอกเหมือนไฟลามทุ่ง เมื่อเกิดการระบาดโรคจะแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว โดยมักเป็นฤดูที่ยุงลายชุก มีการติดเชื้อทั้งแบบมีและไม่มีอาการ เมื่อมีผู้ติดเชื้อและสร้างภูมิในชุมชนสูงพอแล้ว การระบาดก็จะสงบลง โรคนี้จะพบมากในฤดูฝน เมื่อประชากรยุงเพิ่มขึ้นและมีการติดเชื้อในยุงลายมากขึ้น สามารถพบโรคนี้ได้ในทุกกลุ่มอายุ ซึ่งต่างจากไข้เลือดออกและหัดเยอรมันที่ส่วนมากพบในผู้อายุน้อยกว่า 15 ปี

รูปที่ 2 แผนที่แสดงการระบาดของโรคชิคุนกุนยา

ในประเทศไทยพบมีการระบาดของโรคชิคุนกุนยาถึง 6 ครั้ง สถานการณ์ล่าสุดจากการรายงานในระบบเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา⁽⁶⁾ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2557 – 2561 พบว่า ในปีที่ผ่านมา โรคชิคุนกุนยากลับมาอีกครั้งและระบาดมากกว่าเดิม โดยเฉพาะในจังหวัดภาคใต้ ในปี พ.ศ. 2561 อัตราป่วย 5.34 ต่อประชากรแสนคน ข้อมูลตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2562 – 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 พบผู้ป่วยสะสม 3,506 ราย สูงกว่าในรอบ 5 ปีที่ผ่านมา ถึง 142 เท่า กลุ่มอายุที่พบมากที่สุดคือ วัยทำงาน อายุ 15 – 34 ปี ที่สำคัญ ช่วงหลังเราพบการระบาดในภาคกลาง รวมถึงกรุงเทพมหานครด้วย โดยเฉพาะเขตที่มีพื้นที่สวน เช่น เขตจอมทอง ทุ่งครุ ซึ่งพบผู้ป่วยในปีนี้ประมาณ 20 รายแล้ว

จะมีอาการอะไรบ้างเมื่อติดเชื้อชิคุนกุนยา

ผู้ป่วยบางคนอาจไม่แสดงอาการ (asymptomatic) พบได้ร้อยละ 15 – 30 ผู้ป่วยส่วนใหญ่ที่ติดเชื้อไวรัสชิคุนกุนยามักแสดงอาการ⁽⁷⁾ โดยพบระยะฟักตัวประมาณ 3 – 7 วัน (ระยะตั้งแต่ 1 – 12 วัน) อาการของโรคแบ่งออกเป็น 3 ระยะ⁽⁹⁾ ได้แก่

1. ระยะติดเชื้อเฉียบพลัน (acute phase) ได้แก่ อาการที่เกิดขึ้นภายใน 21 วันแรกของการติดเชื้อ ผู้ป่วยจะมีอาการไข้สูงเฉียบพลัน 38 – 40°C อาการไข้จะสั้นกว่าในโรคไข้เลือดออกคือประมาณ 2 – 4 วัน อาการปวดข้อเป็นอาการเด่นของโรคชิคุนกุนยา ลักษณะข้อที่พบเป็นข้อเล็ก ได้แก่ ข้อนิ้วมือและนิ้วเท้า ข้อเท้า และมักเป็นสองข้าง (symmetric) อาการปวดข้อมักเป็นหลายข้อและเปลี่ยนตำแหน่งไปเรื่อย ๆ (migratory polyarthritis/ arthralgia) โดยอาการปวดข้อและกล้ามเนื้อมักรุนแรงสร้างความทุกข์ทรมานให้ผู้ป่วย ทำให้รบกวนการดำเนินชีวิตประจำวันอาการปวดข้อจะคงอยู่ประมาณ 1 – 2 สัปดาห์ แต่อาจกลับเป็นซ้ำหรืออาการคงอยู่นานกว่านั้นได้ อาการทางผิวหนังก็เป็นอีกลักษณะเด่นของโรคชิคุนกุนยา พบได้ร้อยละ 80 โดยผู้ป่วยจะมีผื่นขึ้นลักษณะไม่จำเพาะ ส่วนใหญ่เป็นผื่น macular หรือผื่น maculopapular โดยผื่นมักขึ้นบริเวณใบหน้าและลำตัว ในช่วงวันที่ 2 – 5 หลังแสดงอาการ และคงอยู่ประมาณ 2 – 3 วัน.
   อาการอื่นที่พบได้ ไม่จำเพาะเจาะจง ได้แก่ อาการปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพลีย ถ่ายเหลว ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอโต กดเจ็บ มีอาการตาแดงได้

2. ระยะหลังการติดเชื้อเฉียบพลัน (post-acute phase) ระยะนี้คือ หลังจากเริ่มแสดงอาการนานกว่า 3 สัปดาห์ ไปจนถึง 3 เดือนหลังแสดงอาการในระยะนี้ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีอาการปวดข้อปวดกล้ามเนื้อกลับเป็นซ้ำอีกหรือในบางรายอาจไม่มีช่วงที่อาการดีขึ้นเลย และอาจมีภาวะแทรกซ้อนจากการบวมของกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นกดทับเส้นประสาท ได้แก่ carpal tunnel syndrome, tarsal tunnel syndrome อาการอื่น ๆ ที่ไม่จำเพาะอาจพบอาการอ่อนเพลีย (chronic fatigue) ผมร่วง มีผิวหนังเปลี่ยนสี ภาวะเครียด หรือภาวะซึมเศร้าจากความเจ็บปวด

                                                         รูปที่ 3 ผื่นในโรคชิคุนกุนยา
   .
   

3. ระยะเรื้อรัง (chronic phase) พบอาการปวดข้อปวดกล้ามเนื้อเรื้อรังนานกว่า 3 เดือน (พบร้อยละ 40 – 80) ซึ่งอาการเหล่านี้สามารถอยู่ได้นานกว่า 1 ปีในผู้ป่วยบางราย อาการในระยะนี้ผู้ป่วยจะมีอาการปวดตามข้อเรื้อรัง มีข้อติดได้ หรือมีลักษณะบวมบริเวณข้อเท้าและขา อาการปวดมีระดับความรุนแรงต่างกันในผู้ป่วยแต่ละคน ในบางรายอาจมีอาการชาร่วมด้วยหรือมีอาการของเส้นประสาทอักเสบ.
   โดยส่วนใหญ่อาการของโรคจะไม่รุนแรง แต่ในผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการที่รุนแรงหรืออาการที่ไม่ตรงไปตรงมาได้ เช่น อาการทางระบบประสาทพบประมาณร้อยละ 0.1 – 4.4⁽⁸⁾ ที่พบมากที่สุดคือ encephalitis ดังเช่น ในผู้ป่วยรายนี้ อาการทางระบบประสาทอื่น ๆ ได้แก่ meningoencephalitis, Guillain Barre syndrome อาการทางระบบหัวใจ เช่น myocarditis อาการทางระบบอื่น ๆ เช่น uveitis, retinitis, bullous lesion, hepatitis, nephritis ซึ่งอาจรุนแรงจนต้องรับการรักษาในหอผู้ป่วย ICU.
   ในทารกที่มารดาติดเชื้อช่วงก่อนคลอด มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดโรครุนแรง มีรายงานว่า พบว่าอาจมีอาการ brain edema, severe encephalitis, cerebral hemorrhage, bullous skin lesion

แพทย์จะรู้ได้อย่างไรว่าผู้ป่วยเป็นโรคชิคุนกุนยา

อย่างที่ทราบกันว่าโรคไม่ได้มีอาการจำเพาะเจาะจง และผู้ป่วยอาจมีอาการไม่ตรงไปตรงมาดังเช่นผู้ป่วยรายนี้ สิ่งสำคัญในการวินิจฉัยคือ ความตระหนักถึง และที่สำคัญคือ ประวัติความเจ็บปวดลักษณะเดียวกับผู้ป่วยในคนใกล้ชิด ซักประวัติภูมิลำเนา การเดินทางและลักษณะที่อยู่อาศัย เพื่อช่วยสนับสนุนการวินิจฉัย อย่างไรก็ตาม เนื่องจากโรคชิคุนกุนยาเป็นโรคที่มียุงเป็นพาหะและพบมากในประเทศเขตร้อน ซึ่งสามารถพบโรคอื่น ๆ ที่นำโดยยุงด้วยเช่นกัน เช่น โรคไข้เลือดออก อาการของทั้งสองโรคมีความคล้ายคลึงกัน นอกจากนี้ ยังต้องวินิจฉัยแยกโรคจากไข้ออกผื่นอื่น ๆ เช่น Zika, Parvovirus B19, ไวรัสอื่น ๆ ที่ไม่จำเพาะ และผื่นแพ้ยาการวินิจฉัยชิคุนกุนยาต้องอาศัยทั้งประวัติ การตรวจร่างกาย ร่วมกับการตรวจทางห้องปฏิบัติการเพิ่มเติม ในปัจจุบันวิธีที่นิยมและสามารถทำได้ง่าย คือ

1. ตรวจหาสารพันธุกรรมของไวรัส (RNA detection) ด้วยวิธี RT-PCR สามารถส่งตรวจได้ที่ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ เก็บตัวอย่างในระยะมีไข้ หรือหลังแสดงอาการไม่เกิน 5 วัน
2. ตรวจหา antibody anti-chikungunya IgM โดยวิธี ELISA สามารถส่งตรวจได้ที่ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์เช่นกัน โดยการแปลผลใช้ตัวอย่างคู่ (pair serum) ที่เจาะภายใน 7 วันหลังแสดงอาการ และเจาะซ้ำอย่างน้อย 14 วันหลังแสดงอาการ หากค่าสูงมากกว่า 2 เท่า (2 fold rising) ถือว่าให้ผลบวก
3. การตรวจอื่น ๆ ที่ไม่จำเพาะ เช่น CBC ไม่สามารถให้การวินิจฉัยได้ในโรคชิคุนกุนยา พบจำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำ เกล็ดเลือดมักปกติ หรืออาจต่ำได้เล็กน้อย (มักไม่น้อยกว่า 100 x 103/ul) ซึ่งแตกต่างจากไข้เลือดออกที่สามารถพบเกล็ดเลือดต่ำได้มากกว่า

โรคชิคุนกุนยารักษาได้หรือไม่

ยังไม่มียารักษาที่จำเพาะกับไวรัสชิคุนกุนยาการรักษาจึงเป็นการรักษาตามอาการ ได้แก่ ยาบรรเทาอาการปวดเป็นหลัก การรักษาตามอาการอื่น ๆ ได้แก่ การให้ยาลดไข้ การพักผ่อน และพักใช้งานข้อที่มีอาการปวด ในเด็กเล็กควรเฝ้าระวังภาวะชักจากไข้สูง (พบได้มากกว่าโรคไข้เลือดออก) สำหรับทารกแรกเกิดสามารถกินนมแม่ขณะป่วยได้ เนื่องจากมีการศึกษาแล้วไม่พบเชื้อไวรัสในน้ำนม

สำหรับยาที่ใช้บรรเทาอาการปวด พิจารณาตามระยะของโรค และโรคประจำตัวอื่น ๆ ของผู้ป่วยในระยะเฉียบพลัน พิจารณาใช้ยา paracetamol เป็นหลัก ไม่แนะนำให้ใช้ยากลุ่ม NSIADs หรือ corticosteroid ในระยะเฉียบพลัน เนื่องจากมีผลเสียมากกว่า และในระยะแรกอาการอาจยังแยกจากโรคไข้เลือดออกไม่ได้ ในรายที่มีอาการปวดรุนแรงมาก อาจพิจารณาใช้ยากลุ่ม opioid⁽⁹⁾ เช่น tramadol ร่วมด้วย สำหรับหญิงตั้งครรภ์ ยา paracetamol ยังเป็นยาที่เลือกใช้เป็นอันดับแรก ยากลุ่ม NSIADs ถือเป็นข้อห้ามในหญิงตั้งครรภ์เนื่องจากเพิ่มความเสี่ยงของการปิด ductus arteriosus

หลังระยะเฉียบพลันและระยะเรื้อรัง การใช้ยาลดการอักเสบกลุ่ม NSAIDs จะเริ่มมีบทบาทมากขึ้น ยาสามารถบรรเทาอาการปวดได้ดี แต่ต้องระวังในผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว เช่น มีความเสี่ยงต่อเลือดออกในกระเพาะอาหาร ผู้ป่วยโรคไต โรคหัวใจ อาจพิจารณาใช้ corticosteroid ทั้งในรูปกิน หรือฉีดเข้าข้อบริเวณที่มีการอักเสบมาก หากผู้ป่วยไม่ตอบสนองกับยาที่กล่าวมาอาจพิจารณาปรึกษาแพทย์โรคข้อและรูมาติซึ่ม และกายภาพบำบัด เพื่อร่วมประเมินการรักษาอาจใช้ยากลุ่ม disease-modifying antirheumatic drugs (DMARDS) ร่วมด้วย

นอกจากการรักษาด้วยยาแก้ปวด การแนะนำพักการใช้งานข้อในช่วงเฉียบพลันถือเป็นสิ่งสำคัญ ในระยะเรื้อรังผู้ป่วยอาจมีปัญหาข้อติด กล้ามเนื้ออ่อนแรง ควรปรึกษานักกายภาพบำบัดเพื่อช่วยฟื้นฟูการทำงานของข้อ บางรายอาจต้องปรึกษาจิตแพทย์กรณีผู้ป่วยมีความซึมเศร้า หากมีอาการปวดเรื้อรังนาน ๆ จนไม่สามารถดำเนินชีวิตประจำวันได้

สำหรับยาต้านไวรัสยังอยู่ในช่วงการวิจัย⁽¹⁰⁾ เช่น chloroquine, arbidol, ribavirin, favipravir ฯลฯ ยังไม่มียาใดที่ได้ผลดีในการรักษาโรค จึงยังไม่มีการแนะนำยาต้านไวรัสในการรักษาโรคชิคุนกุนยาในปัจจุบัน

โรคชิคุนกุนยาสามารถป้องกัน ได้หรือไม่

โรคนี้ยังไม่มีวัคซีนป้องกันเหมือนไข้เลือดออก ดังนั้น การป้องกันโรคที่ดีที่สุดคือ การป้องกันไม่ให้ถูกยุงกัด โดย

1. หมั่นทายากันยุง แนะนำให้ใช้ DEET ความเข้มข้นไม่เกินร้อยละ 30
2. สวมใส่เสื้อผ้าที่ปกปิดมิดชิด แขนยาว ขายาว
3. นอนกางมุ้งแม้ในเวลากลางวัน อาจใช้มุ้งชุบสารเคมีฆ่ายุงหรือชุบสารเคมีในผ้าม่าน
4. กำจัดแหล่งน้ำขังเพาะพันธุ์ยุงในบ้าน และระแวกรอบบ้าน 100 – 500 เมตร ได้แก่ คว่ำหรือทำลายภาชนะที่เก็บน้ำขัง
5. กางมุ้งหรือทายากันยุงให้กับผู้ป่วย เพื่อป้องกันไม่ให้ถูกยุงกัดแล้วแพร่เชื้อต่อได้

เราจะรับมือกับการระบาดของชิคุนกุนยาได้อย่างไร

โรคนี้ระบาดอยู่เป็นระยะ ๆ มาแล้วหายไปเองดังที่กล่าวมาแล้ว เราสามารถดูแลป้องกันตนเองและครอบครัวโดยวิธีข้างต้น สำหรับแพทย์ทั่วไปควรติดตามข่าวสารการระบาด เพื่อทราบสถานการณ์ของโรค หากมีผู้ป่วยมีอาการไข้สูงในช่วงหน้าฝน ก็อย่าลืมนึกถึงโรคชิคุนกุนยา การซักประวัติคนเจ็บป่วยในครอบครัวและละแวกบ้าน เป็นกุญแจสำคัญที่นำไปสู่การวินิจฉัยโรคได้ เช่นเดียวกับเคสตัวอย่างนี้ หากวินิจฉัยได้ การรักษาก็เพียงแต่รักษาตามอาการ และติดตามอาการ ที่สำคัญอย่าลืมรายงานโรค เพื่อเป็นข้อมูลทางระบาดวิทยาด้วย หากมีผู้ป่วยที่มีอาการสงสัยโรคชิคุนกุนยา สามารถติดต่อขอส่งตัวอย่างเลือดเพื่อตรวจยืนยันโรคโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย และรายงานโรคได้ที่ สถาบันวิจัยสาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข

สำหรับผู้ป่วยกรณีตัวอย่าง ผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นชิคุนกุนยาที่มีภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาท หลังนอนโรงพยาบาลได้ 2 วัน แนวโน้มไข้เริ่มต่ำลง เริ่มพูดคุยรู้เรื่อง ทีมแพทย์ได้หยุดการให้ยาฆ่าเชื้อ และ acyclovir หลังผลตรวจเพิ่มเติมกลับมา ผู้ป่วยไข้ลงดี และมีผื่นขึ้นเล็กน้อยตามลำตัวและแขนขา แต่ไม่มีอาการปวดข้อ ก่อนกลับบ้าน ผู้ป่วยรู้ตัวดี ไม่ซึม ไม่มีไข้อาการเป็นปกติดี

จะเห็นว่า อาการของโรคชิคุนกุนยามีหลากหลาย แต่การรักษาคือ การรักษาตามอาการเท่านั้น พยากรณ์โรคค่อนข้างดี คนไข้มีไข้สูงช่วงหน้าฝน อย่าลืมนึกถึงโรคชิคุนกุนยาและซักประวัติความเจ็บป่วยของคนครอบครัวอาจมีส่วนช่วยวินิจฉัยได้

เอกสารอ้างอิง

1. https://www.tm.mahidol.ac.th/eng/tm-knowledge/chikungunya.html.
2. CDC.Chikungunya[online] Available at: https://www.cdc.gov/chikungunya/transmission/index.html.
3. Gérardin, Patrick et al. “Multidisciplinary prospective study of mother-to-child chikungunya virus infections on the island of La Réunion.” PLoS medicine vol. 5, 3 (2008): e60. doi: 10.1371/ journal.pmed.0050060.
4. Lo Presti A, Lai A, Cella E, Zehender G, Ciccozzi M. Chikungunya virus, epidemiology, clinics and phylogenesis: a review. Asian Pac J Trop Med. 2014; 7(12): 925 – 32.
5. http://www.boe.moph.go.th/fact/Chikungunya.html.
6. สถานการณ์โรคไข้ปวดข้อยุงลายประเทศไทย ประจำสัปดาห์ที่ 20/2562 สำนักโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. Available at: https://ddc.moph.go.th/uploads/ckeditor/6f4922f45568161a 8cdf4ad2299f6d23/files/Chikun/2562/chikun_wk%2020.pdf [accessed 23 Jul.2019].
7. American Academy of Pediatrics. Chikungunya. In: Kimberlin DW, Brady MT, Jackson MA, Long SS, eds. Red Book: 2018 Report of the Committee on Infectious Disease. 31st ed. Itasa, IL: American Academy of Pediatrics; 2018: 271 – 272.
8. Mehta, Ravi, et al. “The Neurological Complications of Chikungunya Virus: A Systematic Review.” Reviews in Medical Virology, John Wiley and Sons Inc., May 2018, www.ncbi.nlm.nih.gov/ pubmed/29671914.
9. Cunha, Rivaldo V da, and Karen S Trinta. “Chikungunya virus: clinical aspects and treatment – A Review.” Memorias do Instituto Oswaldo Cruz vol. 112, 8 (2017): 523 – 531. doi: 10.1590/007402760 170044.
10. Abdelnabi R, e. (2019). Antiviral Strategies Against Chikungunya Virus. – PubMed – NCBI. [online] Ncbi.nlm.nih.gov. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27233277 [Accessed 23 Jul. 2019].