ไวรัสจำนวนมากแพร่กระจายอย่างเงียบ ๆ ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในป่า โดยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สภาพแวดล้อม มีการใช้ประโยชน์จากที่ดินมากขึ้น กระตุ้นให้เกิดการแลกเปลี่ยนไวรัสข้ามสายพันธ์ ปัจจุบันมีเชื้อไวรัสอย่างน้อย 10,000 สายพันธ์ุ ที่มีความสามารถติดเชื้อในมนุษย์
จากการศึกษาพบว่า เชื้อไวรัสข้ามสายพันธุ์เกิดจากสปีชีส์ต่างกันรวมกลุ่มกันในรูปแบบใหม่ ในจุดที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ และในพื้นที่ที่มีความหนาแน่นของประชากรสูง โดยเฉพาะในเอเชียและแอฟริกา ซึ่งขับเคลื่อนการแพร่ไวรัสข้ามสายพันธุ์ใหม่ แม้ว่าโลกจะร้อนขึ้นประมาณไม่เกิน 2 °C ภายในศตวรรษนี้ แต่อาจไม่ช่วยลดการแพร่กระจายของไวรัสในอนาคต
Colin Carlson และคณะจาก Center for Global Health Science and Security ที่ Georgetown University Medical Center, USA ได้ทำการศึกษาโดยใช้แบบจำลองทางสายวิวัฒนาการของเครือข่ายไวรัสสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม และการคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงช่วงทางภูมิศาสตร์สำหรับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 3,139 สายพันธุ์ ภายใต้สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการใช้ที่ดินสำหรับปี 2070 รวมถึงพื้นที่ที่มีความหนาแน่นของประชากรสูง พบว่าเมื่อสปีชีส์ต่าง ๆ ติดต่อกันเป็นครั้งแรก ไวรัสประมาณ 4,000 ตัวจะย้ายจากสปีชีส์หนึ่งไปยังอีกสปีชีส์หนึ่ง (ไม่รวมนกและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม) หากโลกร้อนขึ้นเพียง 2 องศาเซลเซียส (3.6 องศาฟาเรนไฮต์) แอฟริกาและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะได้รับผลกระทบมากที่สุด เนื่องจากค้างคาวสามารถแพร่เชื้อไวรัสได้มากที่สุด เนื่องจากความสามารถในการบินระยะไกล เช่นเดียวกับเชื้อเอชไอวีและอีโบลาแพร่กระจายจากสัตว์สู่คน นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่า SARS-CoV-2 หรือ Coronavirus ที่ทำให้เกิด COVID-19 อาจกระโดดจากค้างคาวมาสู่มนุษย์ผ่านสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอีกสายพันธุ์หนึ่งที่ขายในตลาดในอู่ฮั่น ประเทศจีน หน่วยงานด้านสุขภาพระหว่างประเทศควรใช้วิธีในการเฝ้าระวังโรคสัตว์ป่าด้วยการศึกษาการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้อมแบบเรียลไทม์ เพื่อที่เราจะจำกัดการแพร่ระบาด และค้นหาต้นตอของการแพร่ระบาดได้อย่างรวดเร็วที่สุด
ความสำคัญของการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ทำให้เสี่ยงต่อการแพร่เชื้อไวรัสข้ามสายพันธุ์ หากเราไม่สามารถติดตามการเปลี่ยนแปลงนี้ได้อย่างใกล้ชิด โอกาสที่จะเกิดโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ส่งผลเสียหาย จะมีอยู่ตลอดเวลา
ข้อมูลจาก
1. https://www.medscape.com/viewarticle/973259
2. https://www.nature.com/articles/s41586-022-04788-w
