การศึกษาแบบ network meta-analysis นี้เป็นการเปรียบเทียบผลการรักษาหลอดอาหารเป็นแผล ด้วยวิธีการใช้ยา P-CAB คือยา vonoprazan กับยาลดกรด PPIs ตัวอื่น ๆ และยาหลอก แต่เนื่องจากมีการศึกษาแบบเปรียบเทียบโดยตรงปริมาณน้อย จึงต้องใช้รูปแบบ network คือ เปรียบเทียบคะแนนอาการที่ดีขึ้นจากกลุ่มยาที่สนใจหลายคู่ ผลคะแนนอาการที่ดีขึ้นในวันแรกและวันที่ 7 ของการรักษาพบว่ายา vonoprazan มีคะแนนการหายดีกว่า PPIs ตัวอื่น ๆ อย่างชัดเจน
ยา vonoprazan เป็นยาตัวแรกของกลุ่มยาลดกรดแบบใหม่ potassium–competitive acid blockers (P-CAB) โดยยับยั้งการหลั่งกรดที่กระเพาะ ต่างจากยากลุ่มเดิมคือ PPIs ตรงที่ยากลุ่มนี้สามารถทำงานได้แม้ในขณะที่ช่องทางการหลั่งกรดยังไม่ถูกกระตุ้น จึงไม่จำเป็นต้องกินก่อนอาหาร มีความคงตัวมากในกระเพาะแม้ในภาวะกรด และการเมตาบอลิซึมของยาผ่าน CYP3A4 ต่างจากยากลุ่ม PPIs ที่ผ่าน CYP2C19 ทำให้ปฏิกิริยาระหว่างยาจะแตกต่างกัน มีการศึกษาเทียบกับยา lansoprazole ในการรักษากรดไหลย้อน พบว่า vonoprazan มีประสิทธิภาพดีกว่า
เนื่องจากการศึกษาเปรียบเทียบโดยตรงกับยากลุ่ม PPIs มีเพียงเทียบกับ lansoprazole เท่านั้น การศึกษา meta-analysis จึงต้องใช้วิธี network คือเปรียบเทียบการรักษาในแนวทางเดียวกัน แต่อาจใช้ยาแตกต่างกัน และใช้ระบบคะแนนมาคิดว่าแต่ละการรักษาแต่ละอย่างเมื่อมาเปรียบเทียบกันแล้ว ผลลัพธ์จะออกมาเป็นอย่างไร ผู้วิจัยตั้งใจศึกษาการใช้ยา vonoprazan ในการรักษาโรคหลอดอาหารอักเสบจากกรดไหลย้อน เปรียบเทียบกับการใช้ยา PPIs ทุกตัวที่มีการศึกษา ผู้ศึกษารวบรวมงานวิจัยแบบ RCTs ที่เข้าข่ายจำนวน 10 งานวิจัย โดยเปรียบเทียบผลคือ อาการหลอดอาหารอักเสบในวันแรกของการรักษาและวันที่เจ็ดของการรักษา ว่ายาตัวใดมีประสิทธิภาพสูงกว่ากัน โดยรายงานอันดับประสิทธิภาพยาแต่ละชนิดด้วยระบบคะแนน surface under the cumulative ranking area (SUCRA) ค่าที่มากกว่าแสดงถึงประสิทธิภาพที่สูงกว่า ผลออกมาว่าสำหรับผลการรักษาในวันแรก vonoprazan ได้ลำดับ SUCRA ที่ 0.93 มีประสิทธิภาพดีกว่า PPIs ทุกตัว ตัวยาที่ตามมาลำดับสองคือ esomeprazole เท่ากับ 0.71 สำหรับผลการรักษาที่วันที่เจ็ด ยา vonoprazan ยังมีประสิทธิภาพสูงสุดที่ 0.98 ดีกว่า PPIs ทุกตัว โดยยา rabeprazole ตามมาเป็นลำดับสองที่ 0.86
ยาลดกรดตัวใหม่ P-CAB มีสมบัติทางเภสัชวิทยาที่ดีกว่ากลุ่มเดิมคือ PPIs ข้อมูลการศึกษาทางคลินิกก็พบว่าประสิทธิภาพโดยรวมในการรักษาดีกว่า PPIs ในการรักษาโรคหลอดอาหารอักเสบรุนแรงจากกรดไหลย้อน ถึงแม้การศึกษาของตัวยาจะยังน้อยกว่า แต่ก็แสดงให้เห็นผลประสิทธิภาพที่ดีกว่าอย่างชัดเจน จึงเป็นตัวเลือกใหม่ที่สำคัญ หากผู้ป่วยใช้ยากลุ่ม PPIs มาตรฐานในการรักษาแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น
เรียบเรียงโดย นพ. ชาคริต หริมพานิช
ข้อมูลจาก
- Oshima T, Igarashi A, Nakano H, Deguchi H, Fujimori I, Fernandez J. Network Meta-analysis Comparing Vonoprazan and Proton Pump Inhibitors for Heartburn Symptoms in Erosive Esophagitis. J Clin Gastroenterol. 2022 Jul 1;56(6):493-504. doi: 10.1097/MCG.0000000000001707. Epub 2022 Apr 26. PMID: 35470298
- https://ccpe.pharmacycouncil.org/index.php?option=article_detail&subpage=article_detail&id=1171
