ปัจจุบันมีผลการศึกษาวิจัย ผลของการให้วัคซีนป้องกันโรคไข้สมองอักเสบ JE ชนิดเชื้อเป็นแบบเข็มเดียวในแง่ของความปลอดภัยและการสร้างภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันการติดเชื้อไวรัสชนิดนี้ โดยพบว่ามีความปลอดภัยจากผลข้างเคียง และสามารถกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันได้ จัดเป็นอีกทางเลือกหนึ่งแทนการรับวัคซีนชนิดเชื้อตายซึ่งอาจให้การกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ในระดับที่ต่ำกว่าวัคซีนเชื้อเป็น
เชื้อไวรัสไข้สมอง JE เป็นเชื้อที่ก่อโรคไข้สมองอักเสบที่มีการระบาดของโรคในบริเวณภูมิภาคเอเชียตะวันออก ตะวันออกเฉียงใต้ รวมไปถึงประเทศปาปัวนิกินี และประเทศออสเตรเลียทางตะวันออกเฉียงเหนือในเขตมลรัฐ Queensland โดยมียุงเป็นพาหะนำโรค ในแต่ละปีจะมีผู้ติดเชื้อมากกว่า 100,000 ราย และเสียชีวิตจากโรคนี้ประมาณ 25,000 รายในทวีปเอเชีย โรคติดเชื้อไวรัสไข้สมองอักเสบ JE นี้มักพบในนักเดินทางต่างถิ่นจากทวีปอื่น ๆ เนื่องจากไม่เคยได้รับวัคซีนมาก่อน แม้จะมีเพียงแค่ 1% ของผู้ที่ได้รับเชื้อนี้จากมีอาการ อาการส่วนใหญ่จะเกี่ยวเนื่องกับอาการในระบบประสาทตั้งแต่ กล้ามเนื้ออ่อนแรง ชาตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย มีอาการซึม ไข้ ชัก ร้อยละ 33% ของผู้ติดเชื้อมีอาการทางระบบประสาทหลังหายจากการติดเชื้อไปแล้ว และร้อยละ 33 ของผู้ติดเชื้อไวรัสชนิดนี้เสียชีวิตหลังการติดเชื้อ ในปัจจุบันจึงมีคำแนะนำให้แก่นักเดินทาง และบุคคลที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ที่เป็นแหล่งของโรครวมไปถึงประเทศไทยว่า ควรได้รับวัคซีนป้องกันโรคไข้สมองอักเสบ JE หากจะต้องอยู่อาศัยในเขตประเทศที่เป็นแหล่งของเชื้อไวรัสชนิดนี้ตั้งแต่ 1 เดือนขึ้นไป โดยในปัจจุบันประเทศไทย เด็กไทยจะได้รับวัคซีนชนิดนี้เมื่ออายุได้ประมาณ 12 เดือนเป็นต้นไปโดยเป็นส่วนหนึ่งของวัคซีนพื้นฐานตามคำแนะนำของสถาบันวัคซีนแห่งชาติ
การศึกษาจากคณะแพทยศาสตร์ University of Queensland ประเทศ Australia ได้ทำการฉีดวัคซีน Imojev ซึ่งเป็นวัคซีนชนิดเชื้อเป็นแบบเข็มเดียว ในอาสาสมัครจำนวน 51 ราย โดยการฉีดใต้ผิวหนัง จากนั้นสังเกตอาการผลข้างเคียงจากการฉีดวัคซีนเป็นเวลา 10 วัน และ ตรวจแอนติบอดีภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัส JE ในเลือดหลังการฉีดวัคซีน 4 และ 8 สัปดาห์ ผลประกาศว่าวัคซีนนี้มีความปลอดภัย โดยเกิดผลข้างเคียงในอาสาสมัครเพียงร้อยละ 19.6 ซึ่งเป็นผลข้างเคียงที่มีความรุนแรงน้อยมาก เช่น อาการปวดบวม แดง บริเวณที่ฉีดซึ่งสามารถหายได้เองในเวลาอันสั้น อีกทั้งอาสาสมัครทุกคนตรวจพบภูมิคุ้มกันต่อไวรัสชนิดนี้ ร้อยละ 100 หลังได้รับวัคซีน 4 อาทิตย์ และ ยังสามารถคงระดับภูมิคุ้มกันที่ป้องกันโรคได้แม้ผ่านไปแล้ว 8 สัปดาห์หลังจากฉีดจากวัคซีน
วัคซีน Imojev เป็นวัคซีนเชื้อเป็นที่มีความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อไวรัสไข้สมองอักเสบ JE โดยฉีดเพียงแค่เข็มเดียวเท่านั้น จึงเป็นวัคซีนที่แนะนำให้แก่ผู้ที่ไม่เคยได้รับวัคซีนมาก่อนและต้องเดินทางหรืออาศัยในเขตพื้นที่ที่เป็นแหล่งของไวรัสชนิดนี้รวมไปถึงประเทศไทยด้วย
เรียบเรียงโดย นพ. วิชล ลิ้มพัฒนาชาติ
ข้อมูลจาก https://doi.org/10.1093/jtmtaac122