อวัยวะที่ถูกปลูกถ่ายจะถูกระบบภูมิคุ้มกันของ recipient รับรู้ว่าเป็นสิ่งแปลกปลอม ซึ่งจะนำไปสู่การปฏิเสธอวัยวะ ดังนั้น จึงมีการใช้ยากดภูมิเพื่อป้องกันการเกิดการถูกปฏิเสธนี้ โดยยาเหล่านี้มักส่งผลต่อ T immune cells และถึงจะมีการใช้ยาแล้ว การปฏิเสธอวัยวะก็ยังสามารถเกิดขึ้นได้อยู่
เซลล์ภูมิคุ้นกัน มีชื่อว่า natural killer cells และเซลล์ชนิดนี้เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เกิดการปฏิเสธอวัยวะ โดยปกติแล้ว natural killer cells จะรับรู้และทำลายพวกเซลล์อันตราย เช่น เซลล์มะเร็ง เซลล์อันตรายเหล่านี้มักมีการหลบหนีภูมิของเราโดยการลดจำนวนของ MHC proteins ทำให้ T cells ไม่สามารถไปจับและกำจัดมันได้ แต่ natural killer cells จะสามารถรับรู้ถึง MHC proteins ที่หายไป ทำให้สามารถไปทำลายเซลล์อันตรายได้ ในการปลูกถ่ายอวัยวะนั้น เซลล์ของ donor จะมีการแสดง MHC proteins ที่ไม่เหมือนกับเซลล์ของ recipient ซึ่งทำให้ natural killer cells ของ recipient รับรู้ถึงการหายไปของ “self” MHC และเริ่มทำหน้าที่ของมัน
Jasper Callemeyn จาก University Hospitals Leuven, Belgium และทีมงาน ได้ทำการศึกษาและตีพิมพ์ใน JASN โดยทำการศึกษาในผู้ที่ปลูกถ่ายอวัยวะไตทั้งหมด 924 ราย ในระยะเวลาระหว่างเดือนมีนาคม 2004 ถึง กุมภาพันธ์ 2013 โดยในการศึกษานี้ ได้มีการทำ high-resolution HLA typing สำหรับ donor และ recipient และทำ KIR genotyping ใน recipient เพื่อประเมินว่ามี ‘missing self’ หรือไม่ ทีมวิจัยพบว่า 399 จาก 924 ของการปลูกถ่ายไตนั้นมี missing self ซึ่งทีมวิจัยพบว่า missing self นั้นเพิ่มความเสี่ยงในการเกิด Microvascular inflammation (MVI) หลังการปลูกถ่ายไต
การค้นพบในครั้งนี้แสดงให้เห็นถึงบทบาทสำคัญของ natural killer cells ในการปลูกถ่ายอวัยวะ และแนะวิธีการใหม่ในการป้องกันหรือรักษาการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะ ‘missing self’ ที่ได้จากการวิเคราะห์ทางพันธุกรรมของ MHC molecules ของ donors และ recipients และ KIR repertoire ของ recipients จะเป็นตัวทำนายการปฏิเสธการปลูกถ่ายไตได้
ผู้เรียบเรียง กองบรรณาธิการ
ข้อมูลจาก
1. https://www.sciencedaily.com/releases/2021/07/210722171215.htm
2. https://jasn.asnjournals.org/content/32/8/2070
