การศึกษาย่อยจากงานวิจัย RETRIEVE พบว่า การใช้ยา rosuvastatin ที่ช่วยลดการเกิดโรคหัวใจในผู้ป่วยเอชไอวี ซึ่งมีความเสี่ยงการเกิดโรคหัวใจระดับต่ำถึงปานกลาง เกิดจากตัวยาทำให้เกิด non calcified coronary plague regression เป็นหลัก ส่วนการอักเสบอื่น ๆ ถึงแม้ลดลงแต่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ
งานวิจัย RETRIEVE เป็นการศึกษายา rosuvastatin ในผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวี ซึ่งได้รับยาต้านไวรัสและอาการคงที่ ที่มีความเสี่ยงการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ระดับต่ำถึงปานกลางตามแบบคำนวณ Pooled Cohort ASCVD สำหรับปี 2013 พบว่า การใช้ยา rosuvastatin ขนาด 4 มิลลิกรัมต่อวัน สามารถลดการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดได้มากกว่ายาหลอกถึง 35% โดยที่ผลข้างเคียงไม่ต่างกัน แต่ไม่รู้ว่ากลไกที่เกิดขึ้นเกิดจากการลดไขมัน หรือจากการต้านการอักเสบ
การศึกษาย่อยจากงานวิจัย RETRIEVE เพื่อมาตอบคำถามกลไกลดโอกาสเกิดโรคหัวใจในผู้ป่วยเอชไอวีของยา rosuvastatin โดยนำชุดข้อมูลจาก RETRIEVE คือ ผู้ติดเชื้อเอชไอวีที่ได้รับยาต้านแล้วไม่น้อยกว่า 180 วัน และมีค่า CD4+ ไม่ต่ำกว่า 100 cells/mm3 เลือกผู้เข้ารับการศึกษาที่มีข้อมูลมาคำนวณความเสี่ยงจาก ASCVD risk estimator และมีค่าการตรวจตะกรันหลอดเลือดหัวใจ (non calcified coronary plaque volume) และค่าการอักเสบต่าง ๆ เพื่อหาความสัมพันธ์กลไกการลดโรคหัวใจ
มีคนที่นำมาวิเคราะห์ 611 ราย อายุเฉลี่ย 51 ปี ได้รับยาต้านไวรัสมาประมาณเฉลี่ย 15 ปี ค่า LDL เฉลี่ยก่อนให้ยา 108 mg/dL ค่าความเสี่ยงโรคหัวใจเฉลี่ยที่ 4.5 คะแนน ระยะเวลาติดตาม คือ 6 เดือน
ผลการศึกษาปริมาตรของตะกรันหลอดเลือดหัวใจ (หน่วย: ลูกบาศก์มิลลิเมตร) ในกลุ่มที่ได้รับยา rosuvastatin จากก่อนให้ยาที่ 52.3 ลดลงมาเป็น 50.6 ส่วนกลุ่มยาหลอกนั้นปริมาตรเริ่มต้นที่ 57.7 เมื่อติดตามครบ 6 เดือนเพิ่มขึ้นเป็น 60.4 แตกต่างกัน 4.3 mm3 และมีนัยสำคัญทางสถิติ
ส่วนผลวัดอื่น คือ LDL, non HDL, LpPLA2, oxidized LDL หรือสารการอักเสบจำพวก interleukin พบว่า มีเพียงระดับ LDL เท่านั้นที่ลดลงต่ำกว่ายาหลอกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ค่าอื่นลดลงก็จริงแต่ว่าแตกต่างอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ
ผลของการลดปริมาตร non calcified coronary plague เป็นสาเหตุสำคัญในการลดความเสี่ยงในผู้ป่วย HIV และพิสูจน์ว่าแม้ในผู้ป่วยเอชไอวีที่เสี่ยงต่ำถึงปานกลาง ก็มีตะกรันหลอดเลือดพอสมควร การใช้ยา rosuvastatin สามารถลดความเสี่ยงได้จริงและมีประโยชน์ เพราะโดยปรกติจะให้ยาลดไขมันในกลุ่มผู้เสี่ยงสูง จึงควรแนะนำการลดความเสี่ยงในผู้ป่วยเอชไอวีแบบเสี่ยงไม่สูงที่ถึงเกณฑ์การรักษา
เรียบเรียงโดย นพ. ชาคริต หริมพานิช
ข้อมูลจาก JAMA Cardiol. Published online February 21, 2024. doi:10.1001/jamacardio.2023.5661
