CIMjournal

อาจารย์ พญ. พรฑิตา ชัยอำนวย สาขาโรคข้อ และรูมาติสซั่ม


สัญญาได้ไหมว่าจะเป็นกัลยาณมิตรกับคนทุกชั้นทุกระดับ สิ่งนี้แหละเวลาทำงานอะไรก็จะมีคนมาช่วยเหลือ” 

พล.ท. หญิง ศ.(คลินิก) พญ. พรฑิตา ชัยอำนวย
ผู้เชี่ยวชาญโรคข้อ โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า
รองประธานฝ่ายวิชาการชมรมโรคอ้วน
อุปนายกวิชาการ สมาคมฝังเข็มและสมุนไพรแห่งประเทศไทย
กรรมการ เครือข่ายวิชาชีพสุขภาพเพื่อสังคมไทยปลอดบุหรี่
กรรมการกลาง สมาคมโรคหลอดเลือดแดงแห่งประเทศไทย
ที่ปรึกษา สมาคมรูมาติสซั่มแห่งประเทศไทย

บทสัมภาษณ์จากวารสาร CVM ฉบับที่ 105 ปี 2562

 

แรงบันดาลใจในการเลือกเรียนแพทย์ โดยเฉพาะสาขาโรคข้อและรูมาติสซั่ม

จบมัธยมปลายที่โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา สมัยนั้นคนเรียนเก่งจะเลือกเรียนแพทย์กับวิศวะกัน ครอบครัวก็มีคุณพ่อเป็นแพทย์ แล้วพี่ชาย ศ.เกียรติคุณ นพ. เกรียงศักดิ์ จีระแพทย์ ช่วยติวและคอยดูแลให้กำลังใจ เอนทรานซ์ติดแพทย์ที่มหาวิทยาลัยมหิดล จริง ๆ ตอนนั้นก็มีพี่เกริกไกร จีระแพทย์ แนะนำให้ไปสอบทุนโคลัมโบ เป็นทุนทางสายวิทยาศาสตร์ ก็สอบได้ แต่คุณแม่ไม่อยากให้ไป เลยตัดสินใจสละสิทธิ์ทุนโคลัมโบ

หลังจากจบแพทย์ ที่ศิริราช ก็สนใจเรียนทางด้านอายุรศาสตร์ เพราะเป็นวิชาที่กว้างขวาง หลังจากจบวุฒิบัตรอายุรศาสตร์ ที่ศิริราชด้วยคะแนนเป็นที่ 1 ก็ถูกทาบทามให้เป็นอาจารย์แพทย์ที่ วิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า เดิมอยากเป็นหมอภูมิแพ้ เพราะที่โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้ามีชื่อเสียงมาก แต่ได้รับการขอร้องให้มาตั้งหน่วยรูมาโต ตอนแรกไม่รู้จักหน่วยนี้เลย เพราะยังไม่มีเทรนนิ่งทางด้านนี้ในประเทศไทย

โชคดีได้ไปศึกษาต่อ ที่ University of Alberta Edmonton ประเทศแคนาดา โดยได้ทุน Metro A. Ogryzlo International Fellowship in Rheumatology จากสมาคมโรคข้อ ประเทศแคนาดา ซึ่ง Prof. John Percy เป็นหัวหน้าหน่วยได้รับความเมตตาจากท่านและทีมงานมาก ก็ยังระลึกถึงบุญคุณของท่านอยู่เสมอ นอกจากนี้ ได้ไปดูงานเพิ่มเติมทางด้านโรครูมาโตในผู้สูงอายุ ที่ University of Gothenburg ประเทศสวีเดน


สิ่งที่รู้สึกภูมิใจมากที่สุด

สิ่งที่ภูมิใจมีหลายเรื่อง เช่น ปี พ.ศ. 2537 ได้รับเชิญให้เข้าร่วมวิจัยโครงการ COPCORD จากองค์การอนามัยโลก และสมาคมโรคข้อนานาชาติ เรื่อง “ระบาดวิทยาของโรคปวดข้อปวดเมื่อยในชุมชนชนบทไทย (เขาชะโงก)” ซึ่งงานวิจัยนี้ได้รับรางวัลผลงานวิจัยดีเด่นจากกองทัพบกและกรมแพทย์ทหารบกด้วย

การก่อตั้งหน่วยรูมาโต การเป็นผู้อำนวยการกองเวชศาสตร์ฟื้นฟู โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า รองผู้อำนวยการวิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า ซึ่งมีหลาย ๆ สิ่งที่ปรับปรุงให้ดีขึ้น โดยเฉพาะการนำแพทย์ทางเลือก การฝังเข็ม การแพทย์แผนไทย กับพุทธบำบัด เข้ามาร่วมรักษาเป็นการดูแลคนไข้แบบบูรณาการและองค์รวม การสอนวิชา “สมดุลกายใจ และการฝึกจิต” ให้กับนักศึกษาแพทย์และแพทย์ประจำบ้าน

การจัดตั้งโครงการหลอมใจใฝ่ธรรมะเพื่อส่งเสริมด้านคุณธรรม จริยธรรมแก่บุคลากรกองเวชศาสตร์ฟื้นฟู รวมทั้งกองทุนส่งเสริมจริยธรรมให้แก่นักศึกษาแพทย์ มีทุนการศึกษาให้แก่นักศึกษาแพทย์ และบุตรของกำลังพล ที่ขาดแคลนเราพยายามทำให้องค์กรที่เราอยู่เข้มแข็งขึ้น โดยใช้ธรรมะมาเป็นสิ่งหนุนนำ

รางวัลผลงานวิจัยดีเด่นของวิทยาลัยการทัพบก สถาบันวิชาการทหารบกชั้นสูง เรื่อง “การพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคข้อเสื่อม” เอกสารวิจัยดีเด่นเรื่อง “แนวทางการป้องกันและรักษาโรคอ้วนในประชากรไทย” สาขาสังคมจิตวิทยา ของคณะกรรมการการศึกษาวิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร ความสำเร็จในชีวิตของลูกทั้ง 3 มีวิชาชีพที่ดี และมีทัศนคติในการดำเนินชีวิตที่ดี

พ.อ.หญิง รศ. พญ. สุมาภา ชัยอำนวย จบเกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทอง จุฬาฯ – American Board of Internal Medicine, American Board of Rheumatology, Best Fellow.. American Collage of Rheumatology ขณะนี้เป็นอาจารย์อยู่ที่ วิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า

คุณสุพัฒนี ชัยอำนวย จบวิศวะ จุฬาฯ – นักเรียนทุนกสิกรไทย ไปเรียน MBA ที่ Duke University ปัจจุบันเป็น Vice President at Credit Suisse AG

คุณฑิติพงศ์ ชัยอำนวย จบ Bachelor of business and commerce double major marketing / management Monash University, Melbourne, Australia และ Master of Management, College of management, Mahidol University ปัจจุบันเป็นผู้เชี่ยวชาญกลุ่มงานสื่อสารองค์กร สายกลยุทธ์องค์กร สำนักงานคณะกรรมการกำกับและส่งเสริมการประกอบธุรกิจประกันภัย (คปภ.)


ปัจจัยที่นำไปสู่ความสำเร็จ

เกิดจากหลายปัจจัยเกื้อหนุนกัน ปัจจัยแรกคือ การมี “ธรรมะในใจ” การได้ฝึกสมาธิจากคุณแม่ตั้งแต่เด็ก ขณะที่เป็นนักศึกษาแพทย์ปีที่ 1 ได้สมัครเข้าร่วมงานวิจัย ของ ศ.นพ.โรจน์ สุวรรณสุทธิ ได้ฝึกอานาปานสติตอนเที่ยงทุกวัน ช่วงปิดเทอมก็ได้ไปกราบครูบาอาจารย์สายวัดป่า ซึ่งเป็นพื้นฐานทางพุทธศาสนาที่มั่นคง และเป็นปัจจัยที่สำคัญมากในการที่จะมีสติ มีปัญญาในการแก้ไขปัญหาอุปสรรคต่าง ๆ

ปัจจัยที่ 2 การตั้งใจมุ่งมั่น ทุ่มเทในการทำงานมาก เมื่อเข้าไปในเขต โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า ลืมหมดเลยว่ามีลูกมีครอบครัว ทำงานจริง ๆ อย่างลูกสาวฟันโยก บอกลูกว่าเดี๋ยวจะพาไป แล้วก็ลืมไปเลย พอนึกขึ้นมาได้จะพาลูกสาวไป เขาบอกว่าเขาเดินไปถอนฟันที่ทันตกรรมเด็กมาเรียบร้อยแล้วคิดขึ้นมาก็น่ากลัว ต้องขอบคุณสามีที่จะคอยดูแลเรื่องอาหาร ความเป็นอยู่ และรับ-ส่งลูก

ปัจจัยที่ 3 ต้องให้ความสำคัญทั้ง 3 ด้าน คือ การครองตน การครองเรือนการครองงาน เวลาไปสอนลูกศิษย์ในชั่วโมงสมดุล กายใจ และการฝึกจิต คำถามแรกจะถามลูกศิษย์ คือ “สัญญากับอาจารย์ได้ไหมว่า เราจะเป็นกัลยาณมิตรกับคนทุกชั้นทุกระดับ” ซึ่งเป็นปัจจัยที่สำคัญมาก เป็นส่วนหนึ่งของการที่มี “ธรรมะในใจ” ที่จะทำให้เราพบความสำเร็จ ทั้ง 3 ด้าน สิ่งนี้แหละเวลาทำงาน อะไรก็จะมีคนมาช่วยเหลือ


กว่าจะถึงวันที่ประสบความสำเร็จ เจออุปสรรคอะไรบ้าง แล้วเอาชนะอย่างไร

ธรรมดาของการทำงานย่อมต้องเจออุปสรรค มักจะพิจารณาก่อนว่าสิ่งใด ที่เราแก้ได้โดยตัวเอง และจะวิเคราะห์ปัญหาต่าง ๆ พยายามหาต้นเหตุ โดยถือหลักของความบริสุทธิ์ใจ และถือประโยชน์ต่อส่วนรวมเป็นที่ตั้ง ก็มักจะผ่านพ้นอุปสรรคได้ ในแง่ของเราดูแลคนไข้แบบองค์รวม เหมือนดั่งญาติมิตร เช่น เราเป็นอายุรแพทย์โรคข้อ อาจารย์บางท่านก็ไม่เข้าใจว่าทำไมต้องมาเน้นเรื่องลดความอ้วนให้คนไข้โรคข้อ ซึ่งปกติการดูแลคนไข้ก็จะวิเคราะห์ทุกด้านว่าสิ่งใดที่จะทำให้อาการของคนไข้โรคข้อดีขึ้น โดยเฉพาะเรื่องพฤติกรรมสุขภาพของคนไข้ให้ถูกต้อง นอกจากจะรักษาโรคข้อให้ดีขึ้นแล้ว ยังเป็นการป้องกันโรคอื่น ๆ ที่จะตามมา เช่น อัมพฤกษ์ อัมพาต เบาหวาน หัวใจขาดเลือด จะดูแลแบบ one stop service ซึ่งผลการรักษาก็จะดีมาก จากผลของการรักษาทำให้ผ่านพ้นอุปสรรคด้านนี้ไปได้

ทุกวันนี้ก็ไปสอนแพทย์ประจำบ้าน ที่ OPD คนไข้แต่ละคนก็ชี้ให้เห็นว่า ผู้ร้ายตัวจริงเป็นอะไรกันแน่ อย่างเช่นคนไข้คนหนึ่ง เป็นโรค Ankylosing Spondylitis มา บอกว่าเขาปวดหลังมากขึ้น เรสซิเด้นท์ตรวจแล้ว สรุปว่า โรคกำเริบต้องเพิ่มยา อาจารย์ก็ถามคนไข้ว่าบ้านอยู่ไหน ได้ความว่าบ้านอยู่กำแพงเพชร มาพัก 3 วัน อยู่บ้านลูกเพื่อจะมาตรวจ ที่บ้านลูกไม่มีเตียง จึงผูกเปลให้นอน จึงชี้ให้แพทย์ประจำบ้านดูว่าปวดจากอะไรกันแน่ ปวดจากนอนเปล หรือปวดจากโรคกำเริบ ลองให้ยืดเส้นแล้วหายไหม แทนที่จะเพิ่มยา ยาเป็นเพียงส่วนหนึ่งของการรักษา

สำหรับผู้ใต้บังคับบัญชา การให้โอกาสแก่ลูกน้อง โดยมีหลักการว่า “ในทุกองค์กร ทุกคนย่อมต้องการเป็นบุคลากรที่มีคุณภาพ ผู้บังคับบัญชาควรเข้าไปมีส่วนร่วมในการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น เป็นการให้โอกาส หาจุดเด่นในตัวเขา ให้เขาเกิดความภูมิใจในตนเอง” หน้าที่ของเราคือ “Put the right man on the right job”


ถ้าย้อนเวลากลับไปแก้ไขได้บางเรื่อง อยากกลับไปทำเรื่องใดมากที่สุด

คิดว่าโชคดีมากแล้วในทุกห้วงของการทำงานมีมิตรที่ดี มีพี่ที่ดี มีผู้บริหารที่เข้าใจ สนับสนุนเราไม่คิดที่จะกลับไปแก้ไขเรื่องใด เพราะคนที่ฝึกสมาธิมาบ่อย ๆ จะพลิกมองมุมกลับให้เป็นบวกได้อยู่เรื่อย ๆ


ใครคือบุคคลที่เป็นตัวอย่างในการดำเนินชีวิตหรือการทำงาน

คุณพ่อจุน – คุณแม่ ศิริพร จีระแพทย์ คุณพ่อเป็นต้นแบบทางด้านการดำเนินชีวิตและการทำงานท่านทำประโยชน์ให้ส่วนรวม เป็นผู้ก่อตั้งมูลนิธิมิตรภาพสงเคราะห์ บ้านพักคนชราหญิง ตั้งแต่ปี พ.ศ.2503 ที่ ถ.ติวานนท์ ต.บ้านใหม่ จ.ปทุมธานี ขณะนี้มีคนชราหญิงพักอยู่ 120 คน คุณแม่ เป็นแบบอย่างในการ “ทำบุญ ตักบาตร ปล่อยปลา พาเข้าวัดฟังธรรม ภาวนาเดินจงกรม ตั้งแต่หมอเป็นเด็ก ๆ” การใช้จ่ายส่วนตัวประหยัดมากเงินของท่านส่วนใหญ่ใช้ในการทำบุญให้ทาน เช่น การบริจาคโลงศพให้กับศพไม่มีญาติ ของโรงพยาบาลพระพุทธบาทสระบุรี เป็นตัวอย่างที่ดีในการอดทนอดกลั้น ความเมตตาและการให้อภัย ท่านสามารถนำธรรมะมาใช้ในชีวิตประจำวันได้จริง ๆ

ท่านที่สอง พล. ท. นพ. สุปรีชา โมกขะเวส ท่านเป็นแพทย์ออโธปิดิกส์ เป็นผู้ช่วยผู้อำนวยการทางด้านวิชาการในขณะนั้น เป็นต้นแบบในเรื่องการแก้ไขอุปสรรคในการทำงานได้อย่างนิ่มนวล คอยแนะนำชี้แนะ เช่น WHO ขอให้ทำงานวิจัยเรื่องระบาดวิทยา แล้วเกิดความไม่มั่นใจ รู้สึกว่ายาก เพราะเป็นงานวิจัยระดับนานาชาติ และไม่ได้เรียนมาทางด้านระบาดวิทยามาก่อน อาจารย์ก็ให้คำปรึกษา โดยบอกว่าเป็นงานที่มีเกียรติกับสถาบัน ให้รับทำและคอยให้กำลังใจตลอด

ท่านที่สาม ศ. เกียรติคุณ พญ. สมศรี เผ่าสวัสดิ์ ท่านเป็นต้นแบบในแง่การครองตน ครองเรือน และครองงาน งานที่ยากมาก ท่านสามารถทำให้สำเร็จลุล่วงไปได้ อาจารย์สมาร์ทมาก ทุกวันนี้ท่านก็ยังดูแลคนไข้ และทำงานเพื่อส่วนรวม ลูกท่านน่ารัก เจริญรุ่งเรืองทุกคน


คติหรือหลักการที่ยึดถือปฏิบัติในการดำเนินชีวิต

ขอให้มีจิตที่บริสุทธิ์ที่จะทำงานเพื่อส่วนรวม ไม่ว่าเราจะตั้งใจทำอะไรมักจะสำเร็จ เช่น ตอนที่ได้ไปศึกษาที่แคนาดา ก็ทุ่มเทกับการทำงานอย่างมาก เป็นที่ยอมรับของคณาจารย์ ทำให้เรามั่นใจในตัวเอง สามารถผลิตงานวิจัยได้หลายฉบับ เพื่อไปเสนอในที่ประชุมนานาชาติได้

ธรรมะของพระพุทธองค์เป็นสิ่งที่ประเสริฐสุด ตอนนี้ก็แนะนำลูกศิษย์ถึงวิธีดูแลคนไข้ ให้ดูแลด้วยใจ ด้วยจิตวิญญาณ การให้ความสมดุล ที่เรียกว่า สมดุลกายใจและการฝึกจิต การที่เราเป็นหมอถ้าตัวเราเองไม่สมดุลเสียแล้วก็ยากที่จะไปช่วยเหลือคนไข้ได้ จึงได้เน้นให้ลูกศิษย์ดูแลตัวเองโดยบูรณาการการออกกำลังกายแบบหลักแพทย์แผนจีน (ชี่กง) แผนไทย (เก้าอี้มหัศจรรย์) และวิชามณีเวช (self chiropractor) หลักการหายใจ เป็นการแก้ไขปัญหาเรื่องกล้ามเนื้อต่าง ๆ และเป็นการเจริญสติปัฏฐาน 4 ไปด้วย


มองการแพทย์ของเมืองไทยว่าอย่างไร ทิศทางในอนาคตเป็นอย่างไร

การแพทย์ของเมืองไทยขณะนี้ ถ้าพูดถึงโรงเรียนแพทย์ต่าง ๆ และวิทยาการต่าง ๆ สามารถสู้กับเขาได้ แต่ที่เป็นห่วงตอนนี้ คือ สังคมดิจิตอลเยอะมาก การขายยาออนไลน์ ทั้งหลายทั้งปวง ซึ่งเป็นอะไรที่หมอต้องระวังตัว บางครั้งเราไม่ได้รู้ถึงเรื่องที่เขาเสนอขาย อาจจะเผอเรอไปสนับสนุนขอให้ดูงานวิจัยรองรับด้วย


ข้อแนะนำให้แพทย์รุ่นใหม่ว่าจะสำเร็จต้องทำอย่างไร

สำหรับแพทย์ทั่วไปและแพทย์ในสาขาโรคข้อจะต้องติดตามให้ทันวิทยาการทั้งหลาย เคารพตัวเองมีหลักการ ให้ถือทุกคนเป็นกัลยาณมิตร ทำตัวเป็นประโยชน์ให้สังคมได้โดยที่เราไม่เบียดเบียนตัวเองและไม่เบียดเบียนผู้อื่น คนไข้ของเราได้รับการดูแลที่ดี ไม่ไปเสียเงินกับสิ่งที่ไม่จำเป็น ต้องแนะนำเกี่ยวกับพฤติกรรมสุขภาพที่ถูกต้องของคนไข้ทุกคน ซึ่งจะทำให้ลดการใช้ยาได้มาก

การใช้ศาสตร์บูรณาการ และองค์รวมในการดูแลคนไข้ เป็น Health promotion หมอที่เก่งคือ หมอที่ป้องกันโรคได้ ไม่ใช่ที่หยุดแค่การรักษา แต่เราต้องให้ความรู้กับคนไข้ บอกทางออก หาวิธีที่เหมาะสมกับเขาที่เขาทำได้

 

PDPA Icon

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

Privacy Preferences

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

ยอมรับทั้งหมด
Manage Consent Preferences
  • คุกกี้ที่จำเป็น
    Always Active

    ประเภทของคุกกี้มีความจำเป็นสำหรับการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้คุณสามารถใช้ได้อย่างเป็นปกติ และเข้าชมเว็บไซต์ คุณไม่สามารถปิดการทำงานของคุกกี้นี้ในระบบเว็บไซต์ของเราได้

  • คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์

    คุกกี้ประเภทนี้จะทำการเก็บข้อมูลการใช้งานเว็บไซต์ของคุณ เพื่อเป็นประโยชน์ในการวัดผล ปรับปรุง และพัฒนาประสบการณ์ที่ดีในการใช้งานเว็บไซต์ ถ้าหากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้นี้ เราจะไม่สามารถวัดผล ปรับปรุงและพัฒนาเว็บไซต์ได้

  • คุกกี้เพื่อปรับเนื้อหาให้เข้ากับกลุ่มเป้าหมาย

    คุกกี้ประเภทนี้จะเก็บข้อมูลต่าง ๆ รวมทั้งข้อมูลส่วนบุคคลเกี่ยวกับตัวคุณ เพื่อเราสามารถนำมาวิเคราะห์ และนำเสนอเนื้อหา ให้ตรงกับความเหมาะสมกับความสนใจของคุณ ถ้าหากคุณไม่ยินยอมเราจะไม่สามารถนำเสนอเนื้อหาและโฆษณาได้ไม่ตรงกับความสนใจของคุณ

บันทึก