ทักษะที่จำเป็นสำหรับแพทย์ ยุคดิจิตัล

แพทย์เป็นวิชาชีพที่ต้องใช้ความรู้ความชำนาญในเชิงลึก ทั้งแพทย์เวชปฏิบัติทั่วไป และมากยิ่งขึ้นเมื่อเป็นแพทย์เฉพาะสาขา โดยนอกจากความรู้ความชำนาญเฉพาะสาขาแล้ว แพทย์ยังต้องสื่อสารและประสานงานกับคนอีกหลายกลุ่ม ทั้งผู้ป่วย ญาติผู้ป่วย ทีมงานที่ให้การรักษา ซึ่งมีทั้งแพทย์ด้วยกัน พยาบาล เภสัชกร เทคนิคการแพทย์สาขาต่าง ๆ รวมถึงเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง ยิ่งในยุคดิจิทัลอย่างปัจจุบันด้วยแล้ว แพทย์จำเป็นต้องมีทักษะหลาย ๆ อย่างเป็นการเพิ่มเติม มาดูกันว่า การเป็นแพทย์ให้ได้ดีนั้น ควรมีทักษะใดบ้าง

ทักษะทางเทคนิค เป็นทักษะที่จำเป็นสำหรับแพทย์ในการประกอบวิชาชีพ ซึ่งมีทั้งทักษะที่เหมือน หรือแตกต่างกันไปตามแต่ละสาขาแพทย์ ทักษะทางเทคนิคนั้นจำเป็นต้องศึกษา และฝึกปฏิบัติจนเกิดความชำนาญ มีความสนใจ และใส่ใจในรายละเอียดที่สูงเพียงพอ โดยทักษะด้านนี้จะเพิ่มสูงขึ้นตามประสบการณ์การตรวจรักษา หรือการฝึกฝนอบรมเฉพาะทาง เช่น ทักษะการตรวจคนไข้ การวินิจฉัยแยกโรค ทักษะการรักษาด้วยเครื่องมือพิเศษ เป็นต้น.
ทักษะการแก้ปัญหา และการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เป็นทักษะเพื่อค้นหาแนวทางการแก้ปัญหาให้ผู้ป่วย โดยแพทย์ต้องใช้ทักษะเหล่านี้ในการประเมินอาการ การวินิจฉัย การวางแผนการรักษา การติดตามการรักษา เป็นต้น ทักษะในข้อนี้แพทย์จะต้องมีความสามารถในการคิดเชิงวิเคราะห์ การคิดเชิงสร้างสรรค์ การคิดเชิงแก้ปัญหา การมีทัศนคติเปิดกว้าง รับฟังความคิดเห็นที่แตกต่างได้.
ทักษะในการสื่อสารที่ดี เพราะแพทย์ต้องมีปฏิสัมพันธ์กับผู้ป่วย และเพื่อนร่วมงานตลอดเวลา ทักษะสื่อสารที่ดีช่วยให้เข้าใจอาการผู้ป่วย ง่ายต่อการวินิจฉัย และแนะนำแนวทางการรักษาที่ดีที่สุดได้ แพทย์จึงควรสื่อสารกับพยาบาลผ่านวาจา หรือแผนภูมิต่าง ๆ เพื่อให้มั่นใจว่าผู้ป่วยได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม ทักษะการสื่อสารสำคัญบางส่วนจึงได้แก่ การสื่อสารด้วยวาจา การสื่อสารด้วยลายลักษณ์อักษร ภาษากาย การใช้ภาษาที่ชัดเจน สามารถให้ข้อเสนอแนะได้ และมีความตั้งใจฟังความชัดเจนในการสื่อสาร.
ทักษะด้านมนุษย์สัมพันธ์ เป็นทักษะที่จำเป็นเพื่อการได้รับความร่วมมือจากผู้ป่วย ญาติผู้ป่วย และคนที่เกี่ยวข้องในงาน ทักษะนี้อาจเรียกว่าเป็นมารยาทข้างเตียงที่ดี ทำให้แพทย์โต้ตอบกับผู้ป่วยได้อย่างเหมาะสม ให้ภาพลักษณ์ที่เป็นผู้ใหญ่ มีความเห็นอกเห็นใจ มีความฉลาดทางอารมณ์ ผู้ป่วยจะรู้สึกได้รับบริการ หรือความช่วยเหลือที่มีคุณค่า และทักษะเหล่านี้ยังจำเป็นในการทำงานกับแพทย์ในหลากหลายสาขาด้วย ทักษะด้านนี้ ได้แก่ ความเอาใจใส่ ความน่าเชื่อถือ ความอดทน ความเห็นอกเห็นใจ ความอ่อนน้อมถ่อมตน ความยืดหยุ่น เป็นต้น.
ทักษะความเป็นมืออาชีพ การมีทักษะทางด้านนี้ แพทย์จะต้องมีความใส่ใจรายละเอียดในทุก ๆ ขั้นตอน โดยเฉพาะขั้นตอนที่ส่งผลกระทบต่อคนไข้ เช่น การตรวจวินิจฉัย การรักษา การจ่ายยา แพทย์ต้องทำอย่างละเอียด รอบคอบ ถูกต้องตามไกด์ไลน์ นอกจากนี้ แพทย์ยังต้องมีทักษะที่จะทำให้ผู้ป่วยรู้สึกปลอดภัย มั่นใจในการรักษา เมื่อได้สนทนากับแพทย์ ทักษะทางด้านนี้เกี่ยวข้องกับการที่แพทย์มีอารมณ์ที่มั่นคง มีทัศนคติเชิงบวก มีความเคารพในผู้ป่วย ในวิชาชีพ มีวินัย และมีความรับผิดชอบ เป็นต้น.
ทักษะในการเรียนรู้ และการปรับตัว มีการเปรียบเทียบว่าคอมพิวเตอร์จะมีความเร็วเป็นเท่าตัว ทุก ๆ 18 – 24 เดือน ส่งผลให้วิถีการดำเนินชีวิต และการทำงานในทุกสาขาอาชีพเปลี่ยนไป อาชีพแพทย์ก็เช่นเดียวกัน การเข้ามาของเทคโนโลยี AI, IoMT, Telemedicine, VR, Mobile health, Cloud computing และ Genomics ทำให้การทำงานในทุก ๆ ด้านมีการเปลี่ยนแปลงไป แพทย์จำเป็นต้องเปิดกว้าง ในการที่จะเรียนรู้ เรื่องใหม่ ทั้งการตรวจวินิจฉัยใหม่ ๆ การรักษาใหม่ ๆ เครื่องมือแพทย์ใหม่ ๆ พฤติกรรมคนไข้ใหม่ ๆ โดยทักษะการเรียนรู้จะเป็นอีกทักษะที่สำคัญสำหรับวิชาชีพแพทย์ในอนาคตอันใกล้.
ทักษะในการใช้เทคโนโลยี หากได้ติดตามแนวโน้มอุตสาหกรรมสุขภาพ อุตสาหกรรมโรงพยาบาลจะ พบว่า เรื่องของเทคโนโลยีได้เข้ามาเกี่ยวข้องอย่างมาก เรียกได้ว่าเกือบจะทุกขั้นตอน ทั้งเรื่องที่เกี่ยวกับการตรวจวินิจฉัย การรักษาโรค และเรื่องที่เกี่ยวกับการบริหารจัดการ ทั้งโรงพยาบาล และหน่วยงานทางสาธารณสุข ทำให้แพทย์ที่จะประกอบวิชาชีพได้ดี ต้องเปิดใจศึกษาเรียนรู้อย่างน้อย ๆ ต้องสามารถใช้เทคโนโลยีที่จำเป็นในการประกอบวิชาชีพ เช่น การปฏิบัติงานการแพทย์ทางไกล หรือ Telemedicine การแพทย์แบบดิจิทัล การใช้เครื่องมือในการตรวจวินิจฉัย และรักษาใหม่ ๆ เป็นต้น