หากติดตามการเปลี่ยนแปลงในระยะเวลาอันใกล้จะพบว่า หนึ่งในเรื่องสำคัญคือ เรื่องของการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี ซึ่งมีการกล่าวกันว่าคอมพิวเตอร์จะทำงานได้เร็วขึ้นเป็นเท่าตัว ในทุก ๆ 18 – 24 เดือน นั่นหมายถึงเครื่องมือต่าง ๆ ที่ใช้เทคโนโลยีเกี่ยวเนื่องกับคอมพิวเตอร์จะทำงานเร็วขึ้นเช่นเดียวกัน และงานหรือตำแหน่งงานในอนาคตจะเป็นงานที่ต้องอาศัยความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง และมักมีความเกี่ยวข้องกับเทคโนโลยี ในทางตรงกันข้ามงานหรือตำแหน่งงานที่ใช้เทคโนโลยีน้อย ใช้แรงงานคน ทำซ้ำ ๆ ไม่เน้นการมีปฏิสัมพันธ์ที่เป็นมูลค่าเพิ่มให้กับธุรกิจ งานนั้น ๆ อาจมีความเสี่ยงในการถูกเทคโนโลยีแทนที่ แนะนำอ่าน 20 อาชีพที่ตลาดแรงงานต้องการในอนาคต มีอาชีพแพทย์ไหม
ข้อมูลจากรายงาน Jobs of Tomorrow report ของ WEF ถึงงานที่มีความต้องการน้อยลงในอนาคต มีดังนี้
- พนักงานป้อนข้อมูล การป้อนข้อมูลโดยไม่ต้องใช้ทักษะพิเศษใด ๆ อาจถูกแทนที่โดยเทคโนโลยี ที่มีต้นทุนถูกกว่าแรงงานคน
- เลขานุการฝ่ายบริหารและผู้บริหาร ขึ้นกับขอบเขตการทำงาน หากไม่มีการใช้ทักษะพิเศษอื่นใด เทคโนโลยี IoT สามารถทำให้เครื่องมือสื่อสารทำงานบางอย่างแทนเลขาได้
- พนักงานทำบัญชี ทำเงินเดือน การทำงานซ้ำ ๆ ประจำทุก ๆ เดือน โดยไม่ต้องใช้ทักษะพิเศษใด ๆ อาจถูกแทนที่โดยเทคโนโลยี ที่มีต้นทุนถูกกว่าแรงงานคน
- นักบัญชีและผู้ตรวจสอบบัญชี เช่นเดียวกับข้ออื่น ๆ การทำงานซ้ำ ๆ ประจำทุก ๆ เดือน โดยไม่ต้องใช้ทักษะพิเศษใด ๆ อาจถูกแทนที่โดยเทคโนโลยีได้เช่นกัน
- แรงงานในโรงงาน ชัดเจนว่าเทคโนโลยีใหม่ ๆ จะเข้ามาทำงานแทนแรงงานบางส่วนที่ทำอยู่ในโรงงาน หรือไม่ก็ เทคโนโลยีเปลี่ยนทำให้ผลิตภัณฑ์นั้น ๆ ไม่เป็นที่ต้องการของตลาดอีกต่อไป ส่งผลต่อการจ้างแรงงานในอนาคต
- ผู้จัดการฝ่ายบริการธุรกิจและบริหาร หากเป็นธุรกิจเดิม กรอบความคิดเดิม ๆ อาจไม่เป็นที่ต้องการของตลาด อันเนื่องมาจากเทคโนโลยี ขั้นตอนการทำงาน ผลิตภัณฑ์ที่ตลาดต้องการมีการเปลี่ยนแปลงไป
- เจ้าหน้าที่ให้ข้อมูลและบริการลูกค้า รูปแบบธุรกิจในอนาคตที่อาจเปลี่ยนแปลงไป การให้ข้อมูลและบริการพื้นฐานอาจถูกแทนที่ด้วยระบบคอมพิวเตอร์
- ผู้จัดการทั่วไปและฝ่ายปฏิบัติการ เช่นเดียวกับฝ่ายบริการธุรกิจและบริหาร หากเป็นธุรกิจเดิม กรอบความคิดเดิม ๆ อาจไม่เป็นที่ต้องการของตลาดเพราะรูปแบบธุรกิจ ขั้นตอนการทำงานเปลี่ยนแปลงไป
- ช่างซ่อมเครื่องจักรกล ในกรณีนี้หมายถึงเครื่องจักรกลบางชนิดที่อนาคตอาจเลิกใช้ เพราะโดนแทนที่ด้วยอุปกรณ์ เครื่องมือสมัยใหม่ แต่หากเป็นช่างซ่อมเครื่องมือใหม่ ๆ ยังเป็นที่ต้องการในอนาคต
- พนักงานบันทึกข้อมูลคลังวัสดุ เป็นลักษณะงานที่เทคโนโลยีในอนาคต สามารถทำแทนได้
- นักวิเคราะห์การเงิน ผลิตภัณฑ์ทางการเงินและเทคโนโลยีทางการเงินในอนาคตจะเปลี่ยนไป การวิเคราะห์ทางการเงินจะเป็นเรื่องที่เทคโนโลยีสามารถเข้ามาแทนที่แรงงานคนได้ หรือไม่ก็ต้องมีกรอบ หลักเกณฑ์ในการวิเคราะห์ใหม่ ๆ
- พนักงานบริการไปรษณีย์ การสื่อสาร การส่งเอกสารในปัจจุบันและอนาคตสามารถทำได้ในทางดิจิตัลได้หลายวิธี ทำให้ธุรกิจไปรษณีย์ต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบการบริการไป จนอาจส่งผลต่อพนักงานในการให้บริการ
- ผู้แทนขายผลิตภัณฑ์วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รูปแบบของเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไป รวมถึงการมีบทบาทมากขึ้นของ E-commerce ทำให้รูปแบบการซื้อขายในอนาคตเปลี่ยนไป
- ผู้จัดการฝ่ายสัมพันธ์องค์กร เทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไป ทำให้เกิดประสบการณ์ร่วมระหว่างผู้ให้และรับบริการในรูปแบบใหม่ ๆ ซึ่งอาจไม่ใช่วิธีการทำงานในรูปแบบเดิม
- พนักงานธนาคาร ธนาคารเป็นอีกธุรกิจที่เทคโนโลยีสามารถเข้าไปทำงานแทนได้ในหลาย ๆ ส่วน ถึงตอนนั้นสาขาต่าง ๆ ของธนาคาร อาจสามารถลดคนลงได้อีกเป็นจำนวนมาก หรืออาจเป็นเพียงตู้สาขาธนาคารที่สามารถให้บริการได้หลายอย่าง
- พนักงานขายแบบ Door to Door การเติบโตของธุรกิจ E-commerce และปัจจัยอื่น ๆ ทำให้ความจำเป็นในการพบปะเพื่อขายสินค้าลดบทบาทลง โดยอาจต้องมีรูปแบบอื่นมาเสริม
- ผู้ติดตั้งและซ่อมอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์-โทรคมนาคม เนื่องจากเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไป ทำให้ผลิตภัณฑ์บางชนิดเลิกใช้งานหรือถูกแทนที่ด้วยเทคโนโลยีใหม่ ๆ ซึ่งต้องการผู้ติดตั้งและซ่อมที่มีความชำนาญเฉพาะทาง
- ผู้เชี่ยวชาญด้านทรัพยากรบุคคล โครงสร้างองค์กรยุคใหม่ อาจไม่เน้นที่จำนวนพนักงานและอาจมีรูปแบบการบริหารจัดการที่เปลี่ยนไป ขณะที่งานประจำ งานที่มีขั้นตอนตายตัว เทคโนโลยีในอนาคตสามารถทำแทนได้ ทำให้ฝ่ายทรัพยากรบุคคลจะมีจำนวนพนักงานลดลง และมีรูปแบบการทำงานเปลี่ยนไป
- ผู้เชี่ยวชาญด้านการฝึกอบรมและพัฒนา เทคโนโลยีและปัจจัยอื่น ๆ เช่น โรคโควิด 19 ทำให้รูปแบบการฝึกอบรมและพัฒนาเปลี่ยนไป รวมถึงเนื้อหา ทักษะ ความชำนาญที่ต้องใช้ในการอบรมมีแนวโน้มเปลี่ยนแปลงไป เพื่อให้สอดคล้องกับรูปแบบการทำงานในอนาคตมากขึ้น
- คนงานก่อสร้าง เทคโนโลยีจะทำให้รูปแบบ วิธีการในการก่อสร้างเปลี่ยนแปลงไป เช่น ผลิตสำเร็จแล้วมาประกอบหน้างาน หรือวิธีอื่นที่ไม่ใช้ปริมาณคนงานมากเหมือนเก่า ทำให้ความต้องการคนงานก่อสร้างในอนาคตมีแนวโน้มลดลง
การเปลี่ยนแปลงจะช้าเร็วขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย โดยการระบาดโรคโควิด 19 จัดเป็นปัจจัยเร่งให้มีการเปลี่ยนแปลงเร็วขึ้น ทั้งการที่ต้อง Work from home, Social distancing และอื่น ๆ การเตรียมพร้อมรองรับการเปลี่ยนแปลง รูปแบบการทำงาน ทักษะที่ควรฝึกฝนเพิ่มเติม เป็นอีกทางรอดในยุคของการเปลี่ยนผ่านทางเทคโนโลยี
เรียบเรียงโดย กองบรรณาธิการ
ขอขอขอบคุณข้อมูลจาก
1. บทความ “เปิด 20 อาชีพแห่งโลกอนาคต ตลาดต้องการหลังยุคโควิด 19” จากเว็บไซต์ www.tnnthailand.com
2. บทความ “การฟื้นตัวในการจ้างงานที่ล่าช้าและความเหลื่อมล้ำที่เพิ่มขึ้น เสี่ยงให้เกิดผลกระทบระยะยาวจากโควิด-19 จากเว็บไซต์ ilo.org/Asia and the Pacific
ภาพประกอบจาก www.freepik.com
