Future: แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของโลก จากปัจจุบันถึง ไม่เกิน 10 ปี

การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นตลอดเวลาในทุกแวดวงธุรกิจและอุตสาหกรรม ตามความก้าวหน้าของเทคโนโลยี และพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย ในภาพกว้างแนวโน้มหลัก ๆ ที่ควรพิจารณา ได้แก่

1) การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร (Demographic shifts) ที่หลาย ๆ ประเทศ เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ 2) การเปลี่ยนแปลงทรัพยากรและสภาวะอากาศ (Resource scarcity and climate change) โดยทรัพยากรมีน้อยลงจนถึงขาดแคลน และอุณหภูมิโลกร้อนขึ้นจนเกิดปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เปลี่ยนแปลงไป 3) การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีอย่างไม่เคยมีมาก่อน (Technological breakthroughs) ก่อให้เกิดนวัตกรรมใหม่ ๆ อย่างที่ไม่มีมาก่อนในอดีต 4) การเกิดโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ (Emerging infectious diseases) การระบาดของเชื้อใหม่ ๆ ทำให้คนต้องปรับพฤติกรรมในการใช้ชีวิต รวมถึงมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ ยา วัคซีน วัสดุป้องกัน เป็นต้น

ทั้งนี้ยังมีการเปลี่ยนแปลงปัจจัยในด้านอื่น ๆ อีก แต่ในบทความนี้ กองบรรณาธิการขอเน้นเฉพาะการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นจากแนวโน้ม 3 – 4 ข้อ ข้างต้น ดังนี้

การเติบโตอย่างต่อเนื่องของธุรกิจ E-commerce จากพัฒนาการของเทคโนโลยี และแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงในหลาย ๆ เรื่อง ส่งผลให้ธุรกิจ E-commerce เป็นธุรกิจที่คาดว่าจะมีการเติบโตอย่างต่อเนื่องไปอีก เมื่อรวมแนวโน้มการระบาดของโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ การดำเนินชีวิตแบบ New normal, homebody economy ยิ่งทำให้ธุรกิจ E-commerce มีอนาคตที่ดีมากขึ้นไปอีก โดยข้อมูลจากเว็บไซต์ emarketer ประมาณการตัวเลขธุรกิจอีคอมเมิร์ซทั่วโลกเติบโต 17% และจะเติบโตเฉลี่ยแต่ละปีที่ 11% สำหรับประเทศไทยมีตัวเลขยอดขายออนไลน์สูงขึ้นจากปี 2019 – 2020 ร่วม 80% โดยสินค้าที่มีการซื้อออนไลน์ที่ผ่านมาได้แก่ ของใช้ภายในบ้าน เฟอร์นิเจอร์ เสื้อผ้าอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ และ สื่อ Entertainment ภายในบ้าน เช่น หนัง หรือ เพลง เป็นต้น
.
การเติบโตของอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับผู้สูงอายุ สัดส่วนผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้นทั่วโลก โดยคาดว่าจะเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 1 ในปี 2593 โดยภูมิภาคเอเชียมีจำนวนผู้สูงอายุมากที่สุดในโลก ญี่ปุ่นมีสัดส่วนผู้สูงอายุมากที่สุดในโลก และภูมิภาคยุโรปมีสัดส่วนผู้สูงอายุในระดับที่สูง สำหรับประเทศไทยได้เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุมาหลายปีแล้ว ทำให้มีการคาดการณ์ว่าตลาดของสินค้าและบริการเพื่อรองรับสังคมผู้สูงอายุ จะมีการเติบโตอย่างต่อเนื่อง หลัก ๆ ได้แก่ สินค้าและบริการด้านสุขภาพ เช่น อาหารเสริม ยาบำรุง ยารักษาโรค สมุนไพร เครื่องมือทางการแพทย์ อุปกรณ์ช่วยในการเคลื่อนไหว โรงพยาบาล ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ สินค้าเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้สูงอายุ เช่น โทรศัพท์มือถือ เสื้อผ้า เฟอร์นิเจอร์ เตียง โต๊ะ เก้าอี้ อื่น ๆ ที่ผลิตสำหรับผู้สูงอายุ และสินค้าธุรกิจบริการ เช่น ทัวร์ เพื่อนพาผู้สูงอายุเที่ยว ช่วยวางแผนการเงินเกษียณ ฟิตเนสเพื่อผู้สูงอายุ สัตว์เลี้ยงเพื่อผู้สูงอายุ ความงาม ชะลอวัย เป็นต้น
.
การเติบโตของอุตสาหกรรมที่สอดคล้องกับภาวะโลกร้อน มีการประเมินว่า หากรูปแบบการบริโภคทรัพยากรไม่เปลี่ยนแปลง อุณหภูมิโลกจะเพิ่มสูงขึ้น 5-1.5 องศา ในอีก 20 ปี ข้างหน้า อาจส่งผลให้เกิดสภาพภูมิอากาศแบบสุดขั้ว (Extreme weather event) โดยจะเกิดผลกระทบมากมาย วิธีการป้องกันหรือการชะลอโดยการให้ความสำคัญกับการดูแลและรักษาสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ส่งผลให้ธุรกิจที่เกี่ยวข้อง มีอนาคตที่ดี เช่น ธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับพลังงานสะอาด (Clean energy) รถยนต์ไฟฟ้า โซลาร์เซลล์ แบตเตอรี่ประเภทใหม่ ๆ ไบโอดีเซล โปรตีนทางเลือก เป็นต้น
.
การเติบโตของผลิตภัณฑ์ที่อาศัยเทคโนโลยีเสมือนจริง Virtual reality (VR) และ Augmented reality (AR) จะมีการเติบโตเพิ่มสูงขึ้น เนื่องจากนวัตกรรมนี้จะมีประโยชน์ในเกือบจะทุกวงการ เช่น การผ่าตัด การรักษาผู้ป่วย การศึกษาร่างการมนุษย์ในวงการแพทย์ การฝึกอบรม การฝึกปฏิบัติ การฝึกเทคนิคเฉพาะต่าง ๆในวงการฝึกอบรมของแต่ละวิชาชีพ การออกแบบ การสร้างแบบจำลอง การนำเสนอตัวอย่างในวงการออกแบบ วงการผลิต การเยี่ยมชมที่พัก โรงแรม สถานที่เที่ยวต่าง ๆ ในวงการท่องเที่ยว หรือการออกแบบพัฒนาเกมในหลากหลายรูปแบบ ที่สมจริงเสมือนผู้เล่นอยู่ในเหตุการณ์จริง เป็นต้น
.
การเติบโตของการทำงาน การเรียนและการอบรมแบบออนไลน์ แนวโน้มการระบาดของโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ และปัจจัยอื่น ๆ ส่งผลให้หลาย ๆ ธุรกิจ มีการเปลี่ยนแปลงการดำเนินธุรกิจ โดยมีสัดส่วนการให้บริการในแบบออนไลน์เพิ่มมากขึ้น ทั้งนี้เพื่อลดการรวมกลุ่มคนจำนวนมาก อีกทั้งยังเป็นการประหยัดค่าใช้จ่าย และสอดคล้องกับกระแสของคนรุ่นใหม่ ๆ ในเรื่องของ work life balance ที่ทำให้ทุกคนมีเวลาเพิ่มขึ้น ตัวอย่างเช่น โรงเรียนและมหาวิทยาลัยในหลาย ๆ ที่ เพิ่มการเรียนการสอนแบบออนไลน์ (Study from home) บริษัทหลาย ๆ ที่เริ่มมีการจัดระเบียบให้พนักงานสลับทำงานที่บ้านและที่ทำงาน โดยมีการจัดระบบเพิ่มรองรับการทำงาน หรืองานประชุมต่าง ๆ ปัจจุบันได้มีทางเลือกให้กับผู้สนใจสามารถเข้าร่วมได้ทั้งแบบ ฯ onsite และ online นอกจากนี้บางธุรกิจยังมีการนำเทคโนโลยีเสมือนจริงมาใช้ด้วย
.
การเติบโตของอุตสาหกรรมรถยนต์ไฟฟ้า และธุรกิจที่เกี่ยวข้อง แนวโน้มการผลิตรถยนต์ไฟฟ้าเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ จากความจำเป็นในการใช้พลังงานสะอาด ทั้งนี้เพื่อลดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ ลดการปล่อยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ โดยจะมีการพัฒนารถยนต์ไฟฟ้าในหลากหลายรูปแบบ เพื่อให้สอดคล้องกับการใช้งานแต่ละประเภท รวมถึงมีการพัฒนา สิ่งอำนวยความสะดวกในการใช้เพิ่มมากขึ้น เช่น แบตเตอรี่ชนิดใหม่ เครื่องชาร์ตแบตเตอรี่ชนิดใหม่ คาเฟ่ริมทางนั่งรอชาร์ตแบตเตอรี่ เป็นต้น
.
การเติบโตของการให้บริการในลักษณะที่ลดหรือไร้การสัมผัส (Contactless economy) ทั้งที่เกี่ยวข้องกับการซื้อสินค้าและบริการ รวมถึงการชำระเงิน ตามวิถีชีวิตแบบ New normal โดยจะนำเทคโนโลยีเข้ามาช่วย ทำให้ผู้ซื้อสามารถซื้อสินค้าบริการ และชำระเงินได้อย่างสะดวกรวดเร็ว ไม่ต้องรอคิว ไม่มีกำหนดเวลา และผู้ขายหรือผู้ให้บริการสามารถลดต้นทุนในด้านต่าง ๆ ลงได้ ตัวอย่างเช่น บริการต่าง ๆ โดยใช้การสแกนใบหน้าเพื่อยืนยันตัวตน ตู้กดเครื่องดื่มที่สามารถสั่งและชำระเงินโดยการสแกน หรือสั่งและชำระเงินผ่านตู้อัตโนมัติ ไม่ต้องติดต่อกับพนักงานร้าน หรือระบบสั่งอาหารผ่านจอแทบเล็ตที่ตรวจจับความเคลื่อนไหวของมือ โดยไม่ต้องสัมผัสจอ หรือเรื่องสกุลเงินดิจิทัล ที่เพิ่มความสะดวกในการซื้อและชำระค่าสินค้าทางออนไลน์ โดยอนาคตจะเข้าถึงได้ง่าย ปลอดภัย ตรวจสอบได้ และมีต้นทุนต่ำ
.
การเติบโตของการให้บริการทางการแพทย์แบบทางไกล (Telemedicine) การแพทย์ทางไกล (Telehealth) จะช่วยให้ผู้รับบริการสามารถเข้าพบแพทย์หรือบุคลากรการแพทย์ได้โดยไม่จำเป็นต้องมาที่สถานบริการทางสุขภาพด้วยตนเอง โดยอาจมีการใช้วิธีการนี้ร่วมกับเทคโนโลยีอื่น ๆ อาทิ เทคโนโลยีเสมือนจริง (virtual reality) เพื่อให้ผู้รับบริการได้รับประสบการณ์ที่ดีและมีความพึงพอใจในการให้บริการ เสมือนว่าได้มาพบแพทย์ด้วยตนเอง ทั้งยังลดค่าใช้จ่ายในการเดินทางมาที่สถานบริการ ช่วยให้ผู้ป่วยไม่ต้องเสียเวลาในการเดินทางเพื่อมารับบริการ

กล่าวโดยสรุป การเปลี่ยนแปลงของโลกภายในระยะเวลาไม่เกิน 10 ปี จะเป็นไปในทิศทางที่ใกล้เคียงกับการเปลี่ยนแปลงในช่วงการระบาดของโควิด 19 โดยจะมีความชัดเจนมากขึ้นในทุก ๆ ด้าน ทั้งเทคโนโลยี การปฏิบัติ กฎระเบียบข้อบังคับ และอื่น ๆ อาชีพแพทย์ที่อาจจะได้รับผลกระทบจากความเปลี่ยนแปลงนี้ การทำความเข้าใจ หรือการเตรียมพร้อมในการปรับตัว จึงเป็นสิ่งที่มีประโยชน์

แนะนำอ่านเพิ่มเติม
10 แนวโน้มอุตสาหกรรมด้านสุขภาพ บุคลากรการแพทย์ไม่รู้ไม่ได้
ธุรกิจที่จัดเป็น Megatrend ที่แพทย์ควรรู้
10 แนวโน้มอุตสาหกรรมยา เตรียมตัวพร้อมรับการเปลี่ยนแปลง

เรียบเรียงโดย กองบรรณาธิการ

ข้อมูลจาก